Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng hoàn hảo, cung cấp cho trẻ đầy đủ dưỡng chất trong suốt 6 tháng đầu đời. Về cơ bản, nguồn sữa mẹ rất ổn định và ít khi bị ảnh hưởng bởi các thực phẩm sử dụng, song các chuyên gia cho rằng vẫn có những ảnh hưởng nhất định nếu người mẹ thực hiện chế độ dinh dưỡng tiêu cực hay mất cân bằng.
Thực tế, không có thực phẩm nào là cấm kỵ hoàn toàn đối với những bà mẹ đang cho con bú. Tuy nhiên, lời khuyên đến từ các chuyên gia vẫn là một chế độ ăn uống cân bằng và lành mạnh. Hơn nữa, vẫn có những thực phẩm và đồ uống mà bạn nên hạn chế trong thời gian này.
Dưới đây là danh sách 5 loại thực phẩm mà các bà mẹ nên tránh khi đang trong thời kỳ cho con bú:
Cá chứa nhiều thủy ngân
Các loại cá – đặc biệt là cá béo là một nguồn cung cấp DHA và EPA cực lớn. Đây là 2 dạng của acid béo omega-3 – một loại acid béo mà cơ thể không tự tổng hợp được, có rất ít ở các loại thực phẩm khác và có những lợi ích rất lớn cho sự phát triển bão bộ của trẻ nhỏ. Tuy nhiên, bên cạnh khả năng cung cấp nguồn omega-3 dồi dào, những loại cá này cũng có chứa một lượng lớn thủy ngân – một kim loại nặng độc hại đặc biệt là với trẻ nhỏ. Trẻ có thể bị nhiễm độc nếu lượng thủy ngân hấp thu vào cơ thể quá lớn.
Những triệu chứng nặng của việc nhiễm độc thủy ngân có thể ảnh hưởng trực tiếp đến hệ thần kinh não bộ của trẻ. Trẻ có thể mắc các rối loạn như:
– Rối loạn nhận thức
– Rối loạn kỹ năng vận động tinh
– Rối loạn phát triển ngôn ngữ và tiếng nói
– Rối loạn nhận thức không gian – tri giác
Theo khuyến cáo, một số loại cá béo có chứa thủy ngân nên tránh sử dụng trong thời gian này bao gồm:
– Cá ngừ mắt to
– Cá thu
– Cá mập
– Cá kiếm
– Cá ngói
Tuy nhiên, tránh sử dụng không có nghĩa là không được phép sử dụng. Những lợi ích của acid béo omega-3 mang lại cho trẻ là rất tốt, do vậy các bà mẹ nên sử dụng ở mức độ vừa phải nhằm giảm tối đa nguy cơ nhiễm độc thủy ngân. Theo các chuyên gia khuyến nghị, các bà mẹ cho con bú nên sử dụng các loại cá có lượng thủy ngân thấp, và nên ở mức 225-340 gam trong 1 tuần.
Một số loại thảo dược bổ sung
Sử dụng một số loại cây thảo dược làm gia vị cho món ăn được khẳng định là an toàn trong thời gian cho con bú. Tuy nhiên, nếu nói đến việc bổ sung những loại thực phẩm này hay trà, đã có nhiều nghiên cứu lo ngại về tính an toàn của nó.
Theo truyền thống, việc bổ sung các loại thảo dược thường không được quy định, vì chúng có thể có chứa các kim loại nặng gây nguy hiểm cho sức khỏe. Cũng có nhiều người cho rằng, việc bổ sung các thực phẩm này có thể giúp tăng lượng sữa cho bà mẹ, tuy nhiên các nhà khoa học vẫn chưa tìm thấy bằng chứng chứng minh rõ ràng điều này.
Rượu – bia
Theo Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa bệnh tật Hoa Kỳ, tránh sử dụng rượu bia là điều cần thiết nhất trong thời gian cho trẻ bú. Tuy nhiên, bạn vẫn có thể sử dụng chúng một chút hay sử dụng ít lần trong tuần, mỗi lần sử dụng một lượng vừa phải.
Lượng cồn trong rượu – bia mà trẻ nhận vào từ nguồn sữa mẹ phụ thuộc vào lượng mà bạn uống là bao nhiêu. Theo nghiên cứu, lượng cồn trong sữa mẹ sẽ đạt cao nhất sau khi bạn uống khoảng 30 – 60 phút. Hơn nữa, cồn cũng tồn tại trong cơ thể từ 2 – 3 giờ, và nếu bạn càng uống nhiều, thời gian đào thải chúng hoàn toàn khỏi cơ thể càng lâu.
Các chuyên gia khuyến cáo nên giới hạn mức độ rượu – bia sử dụng. Theo đó, bạn chỉ nên sử dụng 1 “cốc tiêu chuẩn” một ngày, và đồng thời nên đợi ít nhất 2 giờ sau khi uống mới cho trẻ bú. Một “cốc tiêu chuẩn” có thể được tính như sau:
– 1 lon bia (355 mililit)
– 125 mililit rượu vang
– 45 mililit rượu nặng
Những tác dụng tiêu cực của việc sử dụng đồ uống có cồn trong thời gian cho con bú có thể kể đến như tăng nguy cơ gián đoạn giấc ngủ, rối loạn kỹ năng vận động tinh và thậm chí là khiến trẻ chậm nhận thức sau này.
Caffein
Cà phê, nước ngọt có ga, trà hay socola là những nguồn cung cấp dồi dào caffein, và caffein cũng có thể hòa vào nguồn sữa mẹ và được đưa sang cơ thể trẻ. Điều này là vấn đề khó khăn cho trẻ khi cơ thể trẻ chưa đủ khả năng phân giải. Hơn nữa, một lượng lớn caffein cũng có thể ảnh hưởng đến trẻ như rối loạn và gặp các vấn đề về giấc ngủ.
Theo Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa bệnh tật Hoa Kỳ, bà mẹ cho con bú nên tiêu thụ không quá 300 miligam caffein trong 1 ngày, điều này tương đương với không uống quá từ 2 – 3 ly cà phê.
Nhìn chung, đồ uống có chứa vitamin, từ các loại cây thảo mộc, chứa caffein và năng lượng là những thực phẩm nên tránh. Nếu bạn có nhu cầu sử dụng, hãy hỏi ý kiến các chuyên gia về điều này.
Đồ ăn công nghiệp
Để có thể cung cấp dinh dưỡng thiết yếu cho trẻ qua sữa mẹ, điều quan trọng nhất là bạn cần có một chế độ ăn lành mạnh và cân bằng. Đối với các đồ ăn công nghiệp, chúng thường có chứa một lượng calo lớn, nhiều chất béo không tốt cho sức khỏe, nhiều đường, ít chất xơ, ít vitamin và khoáng chất. Do vậy, những đồ ăn này được khuyến nghị là không nên sử dụng trong thời gian cho con bú.
Nhiều nghiên cứu đã cho thấy, những bà mẹ có chế độ ăn lành mạnh và cân bằng sẽ ảnh hưởng đến thói quen và sở thích ăn uống lành mạnh của trẻ sau này. Các nhà khoa học tin rằng, các chế độ ăn nhiều chất béo, nhiều đường như đồ ăn sẵn có thể dẫn đến thói quen ăn uống không lành mạnh và béo phì của trẻ sau khi sinh ra.
Những thực phẩm khác
Nhiều bà mẹ ghi nhận rằng sử dụng những đồ uống, đồ ăn có hương vị mạnh như tỏi, hành, hạt tiêu có thể khiến trẻ bỏ bú hoặc quấy rối sau khi bú. Tuy vẫn chưa có bằng chứng nào chứng minh rằng những đồ ăn có hương vị mạnh, đặc trưng là nên tránh, song nếu bạn nhận thấy trẻ thay đổi thói quen hay có những bất thường trong khi bú, bạn nên nói với các chuyên gia y tế để được xem xét và cân nhắc lại chế độ ăn uống hàng ngày.
Có một số nghiên cứu lại cho rằng, những bà mẹ trong thời gian này cũng nên tránh sữa bò và các sản phẩm từ đậu nành. Theo ước tính, xấp xỉ 0,5 – 2% trẻ bú mẹ bị dị ứng với protein trong sữa bò, và khoảng 0,25% trẻ bị dị ứng với protein đậu nành. Nếu trẻ có khả năng bị dị ứng, bạn nên dừng các sản phẩm từ sữa bò và đậu nành khoảng 2 tuần trước khi cho trẻ bú lại.
Tổng kết
Cho trẻ bú mẹ là cách tốt nhất để cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng cho trẻ phát triển trong thời gian đầu đời. Thực tế, hầu hết các loại thực phẩm đều không bắt buộc phải tránh hay không sử dụng, tuy nhiên vẫn có những loại thực phẩm mà bạn nên cân nhắc vì chúng vẫn có thể ảnh hưởng đến trẻ cho dù sữa mẹ rất ổn định. Hầu hết các khuyến cáo đến từ việc tránh gặp phải các tác động tiêu cực của các thực phẩm như tránh ngộ độc thủy ngân, cồn trong rượu bia, caffein hay sự mất cân bằng trong đồ ăn công nghiệp. Bạn cũng nên để ý đến khả năng dị ứng với sữa bò và các sản phẩm từ đậu nành của trẻ. Hãy tham khảo ý kiến các chuyên gia để có thể lựa chọn được các loại thực phẩm tốt và an toàn nhất cho bản thân và cho sức khỏe, sự phát triển của trẻ sau này.
Phòng khám chuyên khoa Dinh dưỡng VIAM
Theo Healthline
