Tác dụng phụ của men vi sinh (probiotic)

Probiotic (men vi sinh) là các dòng vi khuẩn và nấm có lợi cho sức khỏe, hay còn gọi là lợi khuẩn. Tuy men vi sinh có thể mang lại nhiều lợi ích nhưng cũng có thể gây tác dụng phụ. Hãy cùng tìm hiểu về probiotic, những lợi ích của chúng cũng như cách sử dụng probiotic một cách an toàn nhé.

Men vi sinh (probiotic) là gì?

Có hàng nghìn tỷ vi khuẩn và các vi sinh vật khác sống trong đường ruột. Các nhà khoa học gọi quần thể các sinh vật sống trong ruột này là hệ vi sinh đường ruột.

Nghiên cứu chỉ ra rằng hệ vi sinh đường ruột đóng một vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ tiêu hóa và sức khỏe đường ruột, đồng thời hỗ trợ hệ thống miễn dịch.

Tuy nhiên, bên cạnh một số vi khuẩn có lợi thì trong hệ vi sinh đường ruột cũng có cả những nhữngvi khuẩn gây hại. Vì vậy, mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột có thể dẫn đến các vấn đề về tiêu hóa, nhiễm trùng và các vấn đề khác.

Các nghiên cứu cho thấy rằng sử dụng men vi sinh có thể bổ sung lợi khuẩn, giúp khôi phục sự cân bằng của hệ vi sinh vật đường ruột.

Một số loại sữa chua, thực phẩm chức năng và thực phẩm lên men, bao gồm kefir, saurkraut (dưa cải bắp) và tampeh (đậu nành lên men) đều có chứa các lợi khuẩn.

Hai chủng lợi khuẩn phổ biến nhất mà các nhà sản xuất men vi sinh thường sử dụng là hai chủng vi khuẩn Bifidobacterium và Lactobacillus.

Lợi ích của men vi sinh

Nghiên cứu cho thấy rằng probiotic có thể giúp kiểm soát các tình trạng về đường tiêu hóa, bao gồm hội chứng ruột kích thích (IBS) và bệnh viêm ruột (IBD).

Nhiều người sử dụng men vi sinh để giúp kiểm soát các đợt tiêu chảy và tình trạng táo bón .

Cũng có bằng chứng cho thấy probiotic có thể có ích với các trường hợp sau:

• • Bệnh chàm 
  • Béo phì
  • Kháng insulin
  • Tiểu đường tuýp 2
  • Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu
  • Cải thiện chức năng hệ thống miễn dịch.

Tác dụng phụ có thể xảy ra

Mặc dù men vi sinh có thể mang lại nhiều lợi ích khác nhau, nhưng nếu lạm dụng cũng có thể gây ra tác dụng phụ, bao gồm:

Vấn đề về tiêu hóa

Khi mới sử dụng men vi sinh, một số người gặp phải tình trạng đầy hơi hoặc tiêu chảy. Những thay đổi trong hệ vi sinh đường ruột có thể dẫn đến vi khuẩn sản sinh ra nhiều khí hơn bình thường, điều này có thể dẫn đến đầy hơi.

Tuy nhiên, những tác dụng phụ này thường hết trong vài ngày hoặc vài tuần sau khi uống men vi sinh. Nếu các triệu chứng vẫn còn, hãy đến gặp bác sĩ để tìm ra nguyên nhân. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể khuyên bạn nên chuyển sang một loại probiotic khác.

Các vấn đề về da

Tuy hiếm gặp nhưng men vi sinh có thể gây nổi mẩn hoặc ngứa.

Một nghiên cứu cho thấy những người sử dụng men vi sinh để điều trị Hội chứng ruột kích thích gặp phải tác dụng phụ là nổi mẩn ngứa.

Nếu phát ban hoặc ngứa dữ dội xảy ra bạn nên ngừng sử dụng men vi sinh. Kiểm tra nhãn của sản phẩm xem có bất kỳ chất gây dị ứng nào không, và gặp bác sĩ nếu tình trạng phát ban trở nên nghiêm trọng, dai dẳng hoặc kèm theo các triệu chứng liên quan khác.

Sau khi phát ban đã hết, bạn có thể thử một sản phẩm bổ sung lợi khuẩn khác. 

Nguy cơ dị ứng

Bất cứ ai bị dị ứng hoặc không dung nạp gluten, đậu nành, trứng, sữa hoặc lactose đều cần thận trọng khi lựa chọn men vi sinh.

Như với bất kỳ sản phẩm bổ sung nào, bạn cần kiểm tra danh sách thành phần để đảm bảo rằng không có nguy cơ bị dị ứng. 

Bất cứ ai gặp phải các triệu chứng của phản ứng dị ứng nên ngừng sử dụng men vi sinh ngay lập tức. Và hãy gọi cấp cứu nếu có phản ứng nghiêm trọng.

Tăng nguy cơ nhiễm trùng

Mặc dù các probiotic nói chung đều an toàn để sử dụng, nhưng những phát hiện từ năm 2017 cho thấy rằng trẻ em và người lớn bị bệnh nặng hoặc hệ thống miễn dịch bị tổn thương nên tránh sử dụng men vi sinh do đã có những người trong tình trạng này đã bị nhiễm khuẩn hoặc nhiễm nấm do sử dụng probiotic.

Nếu một người đang có vấn đề về hệ miễn dịch, họ nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng men vi sinh.

Ngoài ra, bất cứ ai sử dụng thuốc chống nấm nên đợi cho đến khi hết nhiễm trùng trước khi uống men vi sinh.

Vi khuẩn trong ruột non phát triển quá mức (SIBO)

Ruột non và ruột già thường chứa các loại vi khuẩn khác nhau. Tình trạng vi khuẩn phát triển quá mức thường  xảy ra khi vi khuẩn từ ruột già bắt đầu phát triển trong ruột non.

Ruột già chủ yếu chứa vi khuẩn kỵ khí, không cần oxy và sống bằng cách lên men carbohydrate không tiêu từ thực phẩm có nguồn gốc thực vật khi chúng đi qua ruột.

Các triệu chứng của SIBO cũng tương tự như các triệu chứng của hội chứng ruột kích thích, bao gồm đầy hơi và tiêu chảy. Tình trạng này cũng có thể gây ra các vấn đề về trí nhớ ngắn hạn.

Không phải tất cả mọi người mắc hội chứng ruột kích thích đều gặp vấn đề về sự phát triển quá mức của hệ vi sinh đường ruột, nhưng ở những trường hợp đó thì tình trạng này phổ biến hơn, cũng như phổ biến ở phụ nữ lớn tuổi.

Các chuyên gia chưa rõ nguyên nhân chính xác  gây ra sự phát triển quá mức này, nhưng có thể là kết quả của việc giảm nhu động ruột, làm chậm quá trình vận chuyển thức ăn qua ruột. Điều này có thể khiến carbohydrate lên men tồn tại trong ruột non lâu hơn.

Bất cứ ai có triệu chứng của việc vi khuẩn đường ruột phát triển quá mức nên tham khảo ý kiến ​​bác sĩ.

Kháng kháng sinh

Tuy vô cùng hiếm gặp nhưng đôi khi những chủng lợi khuẩn có trong men vi sinh có thể mang gen kháng kháng sinh. Từ đó, chúng có thể truyền các gen này cho các chủng vi khuẩn khác trong ruột, bao gồm cả các chủng vi khuẩn có hại. 

Tuy nhiên, trong quá trình sản xuất, các nhà sản xuất vẫn luôn có các bước kiểm tra sự hiện diện của các gen kháng kháng sinh trong sản phẩm. Vì vậy, việc các sản phẩm men vi sinh có chứa gen kháng kháng sinh là rất hiếm gặp. 

Cách uống men vi sinh hiệu quả an toàn

Vẫn còn ít bằng chứng cho thấy một người có thể dùng quá liều men vi sinh. Tuy nhiên bạn vẫn nên đọc kỹ  hướng dẫn sử dụng và không vượt quá liều lượng khuyến cáo của nhà sản xuất.

Liều lượng tối ưu có thể khác nhau, tùy thuộc vào sức khỏe của một người và loại sản phẩm probiotic.

Nếu sản phẩm bạn đang dùng gây ra bất kỳ tác dụng phụ hoặc triệu chứng gì, hãy cân nhắc giảm liều lượng hoặc hạn chế dùng sản phẩm.

Hãy đến với Phòng khám Chuyên khoa Dinh dưỡng VIAM để được chuyên gia tư vấn chế độ ăn khoa học và sinh hoạt hợp lý để giúp cơ thể luôn khỏe mạnh bạn nhé! Mọi thông tin xin liên hệ Hotline: 0935.18.3939 hoặc Fanpage Phòng khám Chuyên khoa Dinh dưỡng VIAM.

Phòng khám chuyên khoa Dinh dưỡng VIAM

Theo Medical News Today