DINH DƯỠNG CẬP NHẬT:
Cuộc bình chọn hàng năm tại Mỹ về chế độ ăn tốt nhất vừa được công bố, theo đó chế độ ăn Địa Trung Hải một lần nữa (8 lần liên tiếp) lại được xếp hạng nhất, tính cả cho chế độ ăn thông thường, và chế độ ăn cho một số tình trạng bệnh lý. Hãy cùng chuyên gia VIAM điểm lại về cuộc bình chọn này nhé !
Contents
Chế độ ăn Địa Trung Hải bao gồm những thực phẩm nào?
Đa số các bạn đã biết về cái tên Địa Trung Hải (ĐTH) với chế độ ăn cùng tên. Chế độ ăn này bắt nguồn từ vùng ĐTH có thành phần cơ bản là thực vật, chất béo không bão hòa như dầu oliu, cá và hải sản với tần xuất ăn 2 lần mỗi tuần.
Tìm hiểu thêm: Xây dựng chế độ ăn theo kiểu Địa Trung Hải như thế nào?
Những nội dung chính của cuộc bình chọn chế độ ăn
Hàng năm vào dịp năm mới, báo tin tức Mỹ và Thế giới (U.S. News & World Report), tiến hành xếp thứ hạng về các chế độ ăn uống khác nhau. Năm nay đã xem xét 38 chế độ ăn dựa trên 21 mục tiêu sức khỏe khác nhau. Bảng xếp hạng bao gồm chế độ ăn tốt nhất nói chung, sau đó phân loại tốt nhất trong từng lĩnh vực bệnh lý, sức khỏe khác nhau.
Chế độ ăn ĐTH được xếp thứ nhất với nhiều tiêu chí: bữa ăn chung tốt nhất cho mọi người; chế độ ăn dễ thực hiện nhất và tốt nhất cho bệnh tiểu đường, cholesterol cao, viêm khớp, sức khỏe đường ruột và sức khỏe tâm thần. Đây là tin mới, khởi đầu một năm 2025, liên quan tới nhiều người chúng ta với mục tiêu cải thiện thói quen ăn uống, bệnh tật, đặc biệt ngay trước tế nguyên đán của Việt Nam chúng ta.
Bảng xếp hạng dựa trên thu thập thông tin phản hồi, chấm điểm của 69 người, bao gồm các bác sĩ, chuyên gia dinh dưỡng, nhà dịch tễ học dinh dưỡng, các đầu bếp và các nhà nghiên cứu về chế độ ăn. Một bảng xếp hạng gồm 5 tiêu chí, cân nhắc nhiều về sức khỏe và lối sống.
Năm nay, có thêm 13 chế độ ăn kiêng tham gia bình chọn, ngoài các chế độ ăn nổi tiếng như chế độ ăn ĐTH, DASH, cho bệnh tăng mỡ máu, tim mạch, cho bệnh về đường ruột, giảm cân nhanh…
Sau đây là bảng xếp hạng sức khỏe chung, theo thứ tự giảm dần
- Chế độ ăn Địa Trung Hải
- Chế độ ăn DASH (cho bệnh tăng huyết áp, gồm: trái cây, rau, sữa ít béo, ngũ cốc nguyên hạt, cá, gia cầm, đậu và các loại hạt; giảm muối, đường và thịt đỏ, giảm natri, giảm đồ uống có đường và thịt đỏ; hạn chế chất béo bão hòa; giàu kali, magiê, canxi, protein và chất xơ)
- Chế độ ăn Flexitarian (ăn linh hoạt bán chay: thiên về thực vật kết hợp sữa và trứng, thỉnh thoảng cho phép ăn thịt).
- Chế độ ăn MIND (kết hợp chế độ ăn Địa Trung Hải và DASH, hỗ trợ chức năng não bộ, chậm thoái hóa thần kinh)
Chế độ ăn Địa Trung Hải luôn đứng đầu với rất nhiều lời khen ngợi về khả năng áp dụng rộng rãi với nhiều cộng đồng dân cư, mang lại sức khỏe nói chung, cũng như trong phòng chống nhiều bệnh mạn tính. Nhiều chế độ ăn khác cũng dựa trên nguyên tắc của ĐTH, được điều chỉnh theo sở thích cá nhân và văn hóa của mỗi vùng.Tất cả đều nhấn mạnh vào các bữa ăn có nguồn gốc thực vật, trái cây và rau củ nguyên hạt, ngũ cốc nguyên hạt, protein nạc và chất béo không bão hòa lành mạnh như dầu ô liu; khuyến nghị sử dụng hợp lý rượu bia, thịt đỏ và thực phẩm chế biến.
Chế độ ăn Flexitarian (bán chay) đã tăng từ vị trí thứ 5 (năm 2024) lên vị trí thứ 3 năm nay, chế độ ăn MIND bị đẩy lùi từ vị trí thứ 3 (năm 2024) xuống thứ 4 năm 2025.
Xếp hạng chế độ ăn theo mục tiêu giảm cân
Chế độ ăn ĐTH cũng vào danh sách các chế độ ăn kiêng tốt nhất để giảm cân, với tính bền vững và giảm cân lành mạnh. Tuy nhiên nếu tính theo mục tiêu giảm cân nhanh thì chế độ ăn ĐTH đứng sau Keto, Slim Fast, Atkins, và một số chế độ ăn khác. Tuy nhiên cũng phải lưu ý rằng các chế độ ăn giảm cân nhanh này có những hạn chế: không duy trì được lâu, và rất dễ thất bại với mục tiêu duy trì ổn định, bền vững.
Thứ bậc xếp hạng về giảm cân nhanh:
- Chế độ ăn Keto (kegotenic)
- Slim Fast
- Weight Watchers
- Atkins
Để giảm cân bền vững, chìa khóa mấu chốt là các bạn phải cam kết thực hiện lâu dài với chế độ ăn uống lành mạnh. Những chế độ ăn kiêng quá nghiêm ngặt, có thế giúp bạn đạt mục tiêu giảm cân nhanh, những bạn phải liên tục cố gắng duy trì nó, và sẽ rất khó để duy trì lâu dài. Tính toán lượng calo nạp vào hàng ngày cũng quan trọng, nhưng quan trọng hơn là bạn phải thay đổi cách ăn hợp lý, cách lựa chọn thực phẩm lành mạnh một cách phù hợp hơn.
Xếp hạng chế độ ăn kiêng cho CÁC BỆNH CỤ THỂ
Thật khâm phục, chế độ ăn ĐTH cũng đứng đầu đại đa số các chế độ ăn bệnh lý. Đây là chế độ ăn kiêng số 1 tốt cho bệnh viêm khớp, tiểu đường, viêm ruột mạn tính, gan nhiễm mỡ, cholesterol máu cao, viêm nói chung, sức khỏe tâm thần và tiền đái tháo đường… Sau đây là chọn lựa những lựa chọn chế độ ăn quen thuộc với người Việt Nam chúng ta theo danh mục xếp hạng (một số chế độ ăn lạ với người Việt được lược bớt).
Lời kết
Bất kỳ chế độ ăn nào muốn đạt kết quả tốt, bền vững, cũng cần được duy trì theo thời gian, đặc biệt là thói quen ăn uống cách chọn lựa thực phẩm, không nên thay đổi sau khi đạt được mục tiêu. Một chế độ ăn hợp lý kết hợp với hoạt động thể lực một cách phù hợp, lối sống năng động tích cực, sẽ mang lại hiệu quả tốt cho sức khỏe của bạn.
Để tìm hiểu thêm các chế độ ăn khác: Chế độ ăn kiêng nên thử trong năm mới
Ts.Bs. Nguyễn Xuân Ninh
Trưởng phòng khám Dinh Dưỡng VIAM
