Có cần bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ?

Trẻ sơ sinh thường xuyên được bổ sung sắt để ngăn ngừa tình trạng thiếu sắt, nhưng việc bổ sung sắt có thể có tác dụng phụ đối với sức khỏe của trẻ. Mặc dù bổ sung sắt có thể có hiệu quả cao trong việc cải thiện tình trạng sắt và ngăn ngừa thiếu máu do thiếu sắt, nhưng sắt có thể ảnh hưởng xấu đến sự tăng trưởng và phát triển và có thể làm tăng nguy cơ mắc một số bệnh nhiễm trùng.

Có cần bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ?

Sắt cần thiết để tạo ra huyết sắc tố, mang oxy trong hồng cầu đến tất cả các bộ phận của cơ thể. Sắt là một chất dinh dưỡng cần thiết cho sự phát triển và tăng trưởng tế bào trong hệ thống miễn dịch và thần kinh, cũng như điều hòa chuyển hóa năng lượng. Sắt cũng hỗ trợ sự phát triển thần kinh trong giai đoạn trẻ nhỏ.

Thiếu sắt, một khoáng chất cần thiết để vận chuyển oxy trong huyết sắc tố, được cho là nguyên nhân phổ biến nhất gây thiếu máu. Thiếu sắt có thể là do ăn vào hoặc hấp thu sắt trong chế độ ăn uống không đủ, nhu cầu tăng lên trong giai đoạn tăng trưởng, mất kinh nguyệt ở trẻ gái vị thành niên hoặc nhiễm giun sán đường ruột, chẳng hạn như bệnh sán máng hoặc nhiễm giun móc, ở những vùng lưu hành các ký sinh trùng này.

Trẻ sơ sinh thường xuyên được bổ sung sắt để ngăn ngừa tình trạng thiếu sắt, nhưng việc bổ sung sắt có thể có tác dụng phụ đối với sức khỏe của trẻ. Mặc dù bổ sung sắt có thể có hiệu quả cao trong việc cải thiện tình trạng sắt và ngăn ngừa thiếu máu do thiếu sắt, nhưng sắt có thể ảnh hưởng xấu đến sự tăng trưởng và phát triển và có thể làm tăng nguy cơ mắc một số bệnh nhiễm trùng.

Điều gì xảy ra nếu trẻ không nhận đủ chất sắt?

Nếu trẻ không được cung cấp đủ chất sắt, trẻ có thể bị thiếu máu. Thiếu máu là khi cơ thể không có đủ hồng cầu hoặc khả năng vận chuyển oxy đi khắp cơ thể bị giảm sút. Có nhiều nguyên nhân gây thiếu máu. Ở trẻ nhỏ, một nguyên nhân phổ biến là không đủ chất sắt. Trẻ em không nhận đủ chất sắt từ thực phẩm giàu chất sắt hoặc thuốc bổ sung có nguy cơ mắc bệnh thiếu máu cao hơn.

Trẻ sơ sinh có nhận đủ sắt từ sữa mẹ không?

Hầu hết trẻ sơ sinh đều có đủ lượng sắt dự trữ trong cơ thể trong khoảng 6 tháng đầu đời tùy thuộc vào tuổi thai, tình trạng sắt của mẹ và thời điểm kẹp rốn. Tuy nhiên, đến 6 tháng tuổi, trẻ sơ sinh cần nguồn sắt khác ngoài sữa mẹ. Sữa mẹ chứa hàm lượng sắt thấp; do đó, với trẻ chỉ bú sữa cần được các bác sĩ tư vấn về việc trẻ có cần bổ sung sắt trước 6 tháng tuổi hay không. Nếu trẻ chỉ bú sữa công thức trong thời gian trước khi cho trẻ ăn bổ sung thì việc bổ sung thêm sắt là không cần thiết.

Vào khoảng 6 tháng tuổi, nhu cầu về sắt của trẻ sơ sinh có thể được đáp ứng thông qua việc cho trẻ ăn thực phẩm giàu chất sắt hoặc thuốc bổ sung sắt

Nhu cầu sắt của trẻ

Tất cả trẻ em đều cần sắt. Sắt đóng vai trò quan trọng ở tất cả các giai đoạn phát triển của trẻ. Trẻ bú mẹ hoàn toàn hoặc sữa công thức hoàn toàn hay kết hợp sữa mẹ và sữa công thức sẽ có những nhu cầu về sắt khác nhau.Tốt nhất bạn nên xin ý kiến của bác sĩ để biết được liều lượng nhu cầu sắt phù hợp với từng trẻ

Với trẻ bú sữa mẹ hoàn toàn bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ về việc con bạn có cần bổ sung sắt trước 6 tháng tuổi hay không. Khi trẻ bắt đầu ăn dặm, bạn nên cung cấp thực phẩm có chất sắt để đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng của trẻ.

Với trẻ bú sữa công thức hoàn toàn thì nhu cầu sắt của trẻ có thể được đáp ứng bằng sữa công thức tiêu chuẩn dành cho trẻ sơ sinh trong 12 tháng đầu đời. Hầu hết các loại sữa công thức dành cho trẻ sơ sinh đều chứa sắt. Sữa công thức dành cho trẻ sơ sinh thường đáp ứng đủ sắt (12mg/dL) để hỗ trợ nhu cầu đang lớn của trẻ. Khi con bạn bắt đầu ăn dặm, hãy cho con bạn ăn những thực phẩm có chứa sắt.

Làm thế nào có thể đảm bảo cho trẻ được cung cấp đủ sắt trong giai đoạn ăn dặm?

Khi trẻ được khoảng 6 tháng tuổi, bạn có thể bắt đầu cho trẻ ăn dặm. Bạn hãy lựa chọn thực phẩm có giàu sắt để bổ sung cho trẻ. Sắt được tìm thấy trong thực phẩm có hai dạng: sắt heme và sắt không heme. Sắt heme thường được tìm thấy trong các thực phẩm có nguồn gốc động vật và được cơ thể hấp thụ dễ dàng hơn. Nguồn sắt heme bao gồm:

• Thịt đỏ (ví dụ: thịt bò, thịt lợn, thịt dê)
• Hải sản (ví dụ, cá béo như cá hồi)
• Gia cầm (ví dụ: gà vịt)
• Trứng

Sắt không heme có thể được tìm thấy trong thực phẩm có nguồn gốc thực vật và các loại thực phẩm được tăng cường chất sắt. Loại sắt này cơ thể khó hấp thụ hơn và nếu trẻ ăn chế độ ăn thiên về thực vật bạn sẽ cần xem xét bổ sung để có đủ sắt cho trẻ. Các nguồn thực phẩm chứa sắt không heme bao gồm:

• Ngũ cốc tăng cường sắt cho trẻ sơ sinh
• Đậu hũ
• Đậu đỗ, đậu lăng
• Rau lá xanh đậm

Việc kết hợp các nguồn sắt không phải heme với thực phẩm giàu vitamin C có thể giúp bé hấp thụ lượng sắt cần thiết để hỗ trợ sự phát triển. Rau củ quả giàu vitamin C bao gồm:

• Trái cây họ cam quýt
• Quả mọng
• Đu đủ
• Cà chua
• Khoai lang
• Bông cải xanh
• Bắp cải
• Rau lá xanh đậm

Phòng khám Chuyên khoa Dinh dưỡng VIAM cung cấp các dịch vụ tư vấn, thăm khám dinh dưỡng cho trẻ  em và người lớn với cam kết hỗ trợ nâng cao sức khỏe, tăng cường sức đề kháng và cải thiện các tình trạng như còi xương, suy dinh dưỡng, thừa cân,… Để đặt lịch khám, Quý khách vui lòng liên hệ Hotline 0935.18.3939 / 024.3633.5678 hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY.

BS Đoàn Hà – Phòng khám chuyên khoa dinh dưỡng VIAM