Dị ứng và không dung nạp thực phẩm

Dị ứng thực phẩm (food allergies) phổ biến hơn ở trẻ nhỏ và ở những người có tiền sử gia đình, hầu hết các dị ứng thực phẩm phát triển sớm từ khi còn nhỏ.

Dị ứng thực phẩm xảy ra khi hệ thống miễn dịch phản ứng với một chất trong thực phẩm, thường là protein theo một cách mà cơ thể cho rằng chất đó có hại. Điều này tạo ra một phản ứng dây chuyền trong cơ thể của bạn. Các triệu chứng có thể xảy ra trong vòng vài phút và có thể từ nhẹ (như sổ mũi hoặc ngứa ở mắt) đến nghiêm trọng, và thậm chí có thể đe dọa tính mạng.

Không dung nạp thực phẩm (food intolerance) không giống như dị ứng thực phẩm. Các loại không dung nạp thực phẩm khác nhau có nguyên nhân khác nhau. Không dung nạp xảy ra khi cơ thể bạn không thể tiêu hóa một thành phần nhất định của thực phẩm, chẳng hạn như đường lactose, một loại đường có trong sữa. Các triệu chứng không dung nạp có thể bao gồm đau quặn bụng hoặc tiêu chảy, nhưng chúng không đe dọa đến tính mạng.

Các loại dị ứng thực phẩm

Hơn 170 thực phẩm được biết đến là nguyên nhân gây dị ứng thực phẩm. Tuy nhiên, có tám loại thực phẩm gây ra  90% tất cả các phản ứng dị ứng thực phẩm ở người Mỹ, bao gồm:

• Sữa
• Trứng
• Đậu phộng
• Các loại hạt bao gồm hạnh nhân, quả óc chó và hạt điều
• Cá bao gồm cá hồi, cá tuyết, cá ngừ, cá hồng, lươn và cá rô phi
• Động vật có vỏ bao gồm tôm, tôm hùm và cua
• Đậu nành
• Lúa mì

Thực hành chế độ ăn với dị ứng thực phẩm và không dung nạp thực phẩm

Những người bị dị ứng thực phẩm hoặc không dung nạp cần tránh những thực phẩm khiến cơ thể họ phản ứng. Nhưng các menu và khẩu phần ăn, trong đó nhiều loại thực phẩm và thành phần kết hợp có thể khiến việc lựa chọn trở nên khó khăn. Thực phẩm gây dị ứng có thể được chế biến ở cùng một địa điểm, sử dụng chung dụng cụ chế biến cùng các thực phẩmkhông gây dị ứng. Thông qua tiếp xúc chéo, một chất gây dị ứng thực phẩm có thể lẫn ​​vào những thực phẩm không gây dị ứng.

Nếu bạn bị dị ứng hoặc không dung nạp thực phẩm, hãy chắc chắn nói chuyện với bất cứ ai đang chuẩn bị thức ăn để thông báo cho họ về dị ứng của bạn và yêu cầu họ cẩn thận khi chuẩn bị thức ăn.

Các tips dưới đây có thể hữu ích nếu bạn bị dị ứng hoặc không dung nạp thực phẩm

• Tham khảo ý kiến bác sỹ dinh dưỡng: bác sỹ có thể giúp bạn lựa chọn các loại thực phẩm an toàn và cách tốt nhất để tránh các thực phẩm có thể gây ra phản ứng. Khi một thực phẩm bị loại bỏ khỏi chế độ ăn, các vitamin và khoáng chất quan trọng trong thực phẩm đó có thể bị thiếu hụt và cần bổ sung theo chỉ định của bác sỹ.
• Tìm hiểu về các thành phần trong thực phẩm: Trứng, lúa mì, sữa và các thực phẩm gây dị ứng đôi khi được gọi bằng các tên gọi khác. Để giúp người mua lựa chọn tránh các chất gây dị ứng, Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ đã yêu cầu các công ty thực phẩm ghi trên nhãn sản phẩm nếu có bất kỳ chất gây dị ứng chính nào thuộc 8 chất ở trên có trong thực phẩm. Nếu có bất cứ thắc mắc nào, bác sỹ có thể hướng dẫn bạn cách đọc nhãn sản phẩm.
• Đọc nhãn cẩn thận: Các nhà sản xuất có thể thay đổi thành phần của sản phẩm mà không cần thông báo, vì vậy hãy kiểm tra kỹ nhãn thành phần mỗi khi bạn mua thực phẩm, ngay cả khi đó là một sản phẩm quen thuộc. Mỹ phẩm và các sản phẩm làm đẹp cũng có thể chứa các chất gây dị ứng phổ biến như sữa, trứng, lúa mì và hạt.
• Trao đổi với người chế biến thực phẩm, giáo viên của con bạn: Hãy chắc chắn rằng những người này biết tiền sử dị ứng thực phẩm của con bạn, biết các triệu chứng và xử lý các tình huống khẩn cấp có thể xảy ra. Tương tự, thông báo cho đồng nghiệp của bạn về tình trạng dị ứng và không dung nạp của bạn. Điều này có thể hạn chế tối đa rủi ro có thể xảy ra

ThS. BS Đào Ngọc

Phòng khám chuyên khoa dinh dưỡng VIAM