Sắt là vi chất cần thiết để tạo ra huyết sắc tố là một phần của các tế bào hồng cầu, hồng cầu hoạt động giống như một chiếc xê vận chuyển oxy và carbon dioxide. Nó lấy oxy trong phổi, vận chuyển trong dòng máu, trao đổi với các mô cơ quan sau đó nó hấp thụ carbon dioxide và đưa nó trở lại phổi để đưa ra ngoài cơ thể.
Contents
Thiếu sắt
Nếu cơ thể không hấp thụ đủ lượng sắt cần thiết tình trạng thiếu hụt sẽ xảy ra. Các triệu chứng xuất hiện khi tình trạng này đã tiến triển thành thiếu máu do thiếu sắt, trong đó lượng sắt dự trữ trong cơ thể thấp đến mức không sản xuất đủ tế bào hồng cầu bình thường có thể thực hiện chức năng mang oxy hiệu quả. Thiếu sắt là một trong những thiếu hụt dinh dưỡng phổ biến nhất và là nguyên nhân hàng đầu gây thiếu máu ở Hoa Kỳ.
Các triệu chứng bao gồm:
- Mệt mỏi
- Da và móng tay nhợt nhạt
- Yếu ớt
- Chóng mặt
- Đau đầu
- Viêm lưỡi (Glossitis)
Nguồn cung cấp sắt
Cơ thể hấp thụ sắt nguồn gốc từ động vật cao gấp 2-3 lần so với nguồn gốc thực vật. Một số nguồn sắt động vật tốt nhất là:
- Thịt bò nạc
- Hàu
- Thịt gà
Mặc dù bạn hấp thụ ít sắt trong thực vật, nhưng mỗi khi ăn các loại thực phẩm này bạn cũng đã bổ sung thêm vitamin C, vitamin C sẽ giúp tăng cường hấp thu sắt trong cơ thể. Một số nguồn sắt thực vật tốt nhất là:
- Đậu và đậu lăng
- Đậu hũ
- Khoai tây
- Hạt điều
- Các loại rau lá xanh đậm như rau bina
- Ngũ cốc được bổ sung sắt
Nhóm đối tượng có nguy cơ cao thiếu sắt
Các đối tượng sau đây có nguy cơ cao bị thiếu sắt:
Phụ nữ đang mang thai: Khối lượng tuần hoàn tăng lên đòi hỏi nhiều sắt hơn để sản xuất đủ hồng cầu cung cấp oxy cho em bé và phát triển cơ quan sinh sản. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ dinh dưỡng để bổ sung sắt trong giai đoạn này.
Trẻ nhỏ: Trẻ sơ sinh dự trữ đủ sắt trong sáu tháng đầu đời. Sau sáu tháng, nhu cầu sắt tăng lên. Sữa mẹ và sữa công thức tăng cường sắt có thể cung cấp lượng sắt nhất định. Sữa bò là một nguồn sắt hạn chế. Khi trẻ uống quá nhiều sữa, chúng sẽ không ăn đủ các loại thực phẩm khác và có thể bị thiếu sắt. Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ khuyến cáo không nên dùng sữa bò cho đến sau một năm tuổi, sau đó nó nên được giới hạn không quá 4 cốc mỗi ngày.
Nữ tuổi dậy thì: Chế độ ăn uống thường không cố định hoặc bị hạn chế – kết hợp với sự phát triển nhanh chóng của cơ thể có thể khiến các bạn nữ tuổi dậy thì bị thiếu sắt.
Phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ: Phụ nữ độ tuổi này bị mất máu và mất sắt do kinh nguyệt.
Phòng ngừa thiếu sắt
Duy trì một chế độ ăn uống cân bằng, lành mạnh bao gồm các thực phẩm giàu sắt để dự phòng thiếu hụt. Kết hợp sắt nguồn gốc thực vật với vitamin C trong cùng một bữa ăn để tăng cường hấp thu. Ví dụ: một món salad ớt chuông, rau bina với nước chanh, hoặc ngũ cốc và dâu tây.
Các bác sĩ dinh dưỡng sẽ kết hợp thăm khám lâm sàng và xét nghiệm cận lâm sàng để xác định chính xác tình trạng thiếu máu thiếu sắt của bạn. Giải pháp điều trị có thể bao gồm thay đổi chế độ ăn uống hoặc sử dụng sản phẩm bổ sung.
BS. Nguyễn Thế Võ
Phòng khám chuyên khoa dinh dưỡng VIAM
