Sau điều trị covid ở bệnh viện, một loạt các vấn đề về sức khỏe còn tồn tại: chức năng tim, phổi, gan, thận, thần kinh, nội tiết … chưa phục hồi. Nhiều người bị suy dinh dưỡng, mất 5-10kg, hệ tiêu hóa rối loạn. Hệ miễn dịch bị suy giảm nặng nề. Hệ cơ xương khớp còn yếu, còn đau mỏi, chưa hoạt động như bình thường. Cùng tham khảo những thông tin hữu ích về chế độ dinh dưỡng và tập luyện cho người bệnh sau khi điều trị khỏi COVID-19 qua những chia sẻ của PGS. TS Nguyễn Xuân Ninh – Trưởng Phòng khám chuyên khoa Dinh dưỡng VIAM trong bài viết dưới đây:
Những hoạt động về phục hồi sức khỏe, theo thứ tự ưu tiên như sau:
Khám, đánh giá tổng thể các chức năng bị ảnh hưởng, xem mức độ tổn thương như thế nào, đặc biệt những người có bệnh nền, người trung niên và cao tuổi. Ví dụ mức tổn thương phổi, tim, tiêu hóa, gan thận, đường máu, mỡ máu, công thức máu, các vi chất dinh dưỡng; một số chỉ số miễn dịch, tình trạng dinh dưỡng: cơ, xương, mỡ, mức độ suy dinh dưỡng, khi cần có thể vấn đề về thần kinh tinh thần. Qua thăm khám các bác sỹ sẽ giúp bạn biện pháp điều trị phù hợp, vì mỗi người có tình trạng sức khỏe bệnh lý khác nhau.
Chế độ dinh dưỡng, ăn uống
Ăn uống tốt giúp cung cấp nguyên vật liệu cho cơ thể hồi phục sức khỏe, miễn dịch. Số ít đã ăn ngon miệng trở lại thì rất tốt, còn đa số vẫn chưa ngon miệng, còn rối loạn tiêu hóa, táo bón.
Nên nhớ không có 1 thức ăn thần thánh nào có đủ dinh dưỡng cho sức khỏe, mà phải là chế độ ăn cân đối, hợp lý, khoa học, đủ chất, phù hợp với tình trạng sức khỏe mỗi người. Do vậy cần tư vấn của bác sỹ chuyên khoa, chứ không phải làm theo người khác. Có nhiều thực phẩm là tốt cho người này, nhưng lại là độc hại cho mình. Ví dụ sữa cao năng lượng, đúng là giúp phục hồi nhanh sau ốm, phục hồi suy dinh dưỡng… nhưng nếu bạn đang bị bệnh đái tháo đường, mỡ máu cao, tăng huyết áp, chức năng gan thận có vấn đề, mà dùng loại sữa này thì không tốt rồi !
Một chế độ ăn tốt là phải có đủ năng lượng, chất đạm, đường, béo, vitamin và chất khoáng, phù hợp với mình. Về khái quát chế độ ăn phải đa dạng, có đủ 4 nhóm thực phẩm: 1) Ngũ cốc (cơm, mỳ, khoai), cố gắng mỗi bữa 1/2- 1 miệng bát. 2) Chất đạm (thịt, cá, trứng, tôm, đậu phụ), khoảng 1 lạng/bữa. 3) Rau quả: rau xanh, mỗi bữa ½ đĩa; quả chín 2-3 quả/ngày). 4) Dầu mỡ vẫn phải duy trì, lẫn từ thịt mỡ, hoặc dầu từ món xào, trộn salat, 2 thìa/ngày.
Nên ăn thành nhiều bữa nhỏ, 3 bữa chính thì có đủ món, 2-3 bữa phụ xen kẽ như sữa nước (1-2 cốc/ngày), sữa chua (1 cốc/ngày), hoa quả, khoai ngô…
Chú ý uống đủ nước, 1,5-2 lít/ngày, chia nhỏ làm nhiều lần. Hạn chế rượu bia, thuốc lá. Tránh những gia vị chua cay, nóng với người có rối loạn tiêu hóa.
Về chế biến: nên ở dạng lỏng, dễ tiêu, ăn nóng, không nên ăn món nguội, để lâu trong tủ lạnh, dễ nhiễm khuẩn… không nên làm các món quay rán, nhiều mỡ động vật, gây đầy bụng khó tiêu.
Nên duy trì bổ sung một số viên vitamin và chất khoáng, do khẩu phần ăn cung cấp chưa đủ. Ví dụ 2 viên đa vitamin, 1-2 viên chất khoáng hỗ trợ xương khớp; 2 viên omega 3.
Về vận động, thể dục thể thao
Rất quan trọng, phối hợp với dinh dưỡng để nâng cao sức khỏe. Chú ý giai đoạn này là tập nhẹ nhàng vừa phải, nhằm phục hồi sức khỏe chứ không phải thực hiện giảm cân, giảm mỡ hoặc tăng cơ đâu nhé!
Tập thể dục giúp cơ xương khớp khỏi bị teo, khỏi đau nhức, thư giãn tinh thần, chống stress, để tiêu calo giúp ăn ngon miệng hơn, hấp thu dinh dưỡng tốt hơn.
Chú ý các bài phục hồi chức năng hô hấp, nên tập thở hít thật sâu, thở ra từ từ, thở bụng (có nhiều bài yoga hướng dẫn tập thở); đi bộ với cường độ trung bình (có tăng nhịp tim, nhịp thở nhưng vẫn nói chuyện được, không quá mệt); tăng dần thời gian tập theo sức khỏe, từ 15-20 phút/ngày tăng dần lên 50-60 phút. Các bài tập Yoga về kéo dãn xương khớp, tăng dần độ khó; khỏe hơn thì đạp xe…. Người cao tuổi thì tập các bài dưỡng sinh, khí công.
Ưu tiên cho các hoạt động ngoài trời, đồng đội, có ánh nắng, để tạo không khí vui vẻ, đỡ mệt, giảm stress, tăng tạo vitamin D, tăng miễn dịch.
Khi tập cần theo dõi tình trạng sức khỏe, thấy mệt thì phải giảm cường độ hoặc nghỉ ngơi, không gắng sức; nên mang theo chai nước, trước khi tập nên uống cốc sữa hoặc ăn nhẹ dễ tiêu (bánh, sữa, hoa quả) để duy trì sức khỏe, tránh hạ đường máu khi tập.
Nên chia làm 2-3 buổi tập/ngày. Người ở trong nhà thì nên đứng dậy đi lại, vận động, làm việc nhà, làm vườn nhẹ nhàng, không nên nằm ngồi nhiều trước điện thoại, máy tính…
Không quên thực hiện 5 K theo khuyến cáo mọi lúc mọi nơi, nhất là khi ra ngoài tập thể dục, tiếp xúc với mọi người.
Phòng khám chuyên khoa Dinh dưỡng sẵn sàng giúp bạn tư vấn, đánh giá dinh dưỡng và lập chế độ ăn giúp bạn phục hồi sức khỏe. Liên hệ ngay qua Hotline: 0935.18.3939 hoặc Inbox Fanpage www.facebook.com/viamclinic để được tư vấn và hẹn lịch khám nhé!!!
PGS. TS Nguyễn Xuân Ninh
Trưởng Phòng khám chuyên khoa Dinh dưỡng VIAM
