Một nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng gen không phải là nguyên nhân duy nhất khi nói đến nguy cơ thừa cân béo phì.
Trong nhiều năm trời, các nghiên cứu đều hướng vào việc gen gây béo phì đặc biệt là người Mỹ tin rằng DNA sẽ làm cho con người bị thừa cân béo phì không tránh khỏi. Nhưng nghiên cứu mới đây ại chỉ ra rằng lối sống hàng ngày chứ không phải gen mới ảnh hưởng lớn nhất đến thừa cân béo phì.
Nghiên cứu đã theo dõi dữ liệu của hơn 2500 người Mỹ sinh năm 1985 đến 2010 trong vòng nhiều thập kỷ qua.
Các nhà nghiên cứu sử dụng các công nghệ hiện đại để xây dựng lên điểm nguy cơ của một gen dành cho béo phì cho mỗi đối tượng tham gia nghiên cứu dựa vào bộ gen của những người đó. Họ cũng theo dõi sự thay đổi chỉ số khối của cơ thể theo thời gian, đo lường mức độ cân nặng và luyện tập.
Và điều cho thấy đó là việc tập thể dục sẽ là yếu tố dự đoán tốt hơn gen cho dù BMI đang ở mức nào theo thời gian.
Gen rõ ràng có những ảnh hưởng nhất định nhưng những yếu tố khác cũng ảnh hưởng mạnh mẽ hơn. Vì vậy BMI của một người được đô bằng cân nặng chia cho chiều cao bình phương, sẽ là một yếu tố tốt để dự đoán nguy cơ béo phì trong cuộc đời.
Thậm chí khi ở độ tuổi còn rất nhỏ, BMI vẫn đại diện cho cả hai yếu tố gen và môi trường sống. Nhiều người tin rằng gen quyết định số phận. Nhưng không phải thế, những gì chúng được truyền lại chỉ làm tăng độ mẫn cảm với yếu tố nguy cơ của một người mà yếu tố nguy cơ lại bị ảnh hưởng từ chính hành vi lối sống.
Nếu coi sự kết hợp giữa tuổi tác, giới tính và tiền sử béo phì của gia đình thì BMI ở thời thơ ấu chỉ quyết định đến 52,3% nguy cơ thừa cân béo phì của một người sau 25 năm cuộc đời. Trên thực tế, một combo yếu tố môi trường sống mới quyết định đến 80% sự biến thiên BMI của một người trong suốt cuộc đời.
Ngược lại, khi thêm yếu tố gen vào phân tích cùng với yếu tố môi trường thì gen chỉ quyết định đến 13.6% BMI trong 25 năm sau đó của cuộc đời. Ý tưởng sử dụng gen để đọc vị được nguy cơ thừa cân béo phì đã gây được nhiều sự chú ý và người ta đang phát triển của những phương thuốc hướng đến béo phì do gen.
Nói chung nếu có sẵn những thông tin như thế thì sẽ cung cấp những thông tin quý giá cho các bác sỹ điều trị để có những lời khuyên đúng đắn.
ThS. BS Đào Ngọc
Phòng khám chuyên khoa Dinh dưỡng VIAM
