Những điều cần biết về cai sữa và cho trẻ ăn dặm

Cùng Phòng khám Chuyên khoa Dinh dưỡng VIAM tìm hiểu về việc cai sữa và cho trẻ ăn dặm tại bài viết dưới đây nhé!

Cai sữa là gì?

Cai sữa là khi trẻ chuyển từ sữa mẹ sang các nguồn nuôi dưỡng khác. Cai sữa cho bé là một quá trình đòi hỏi sự kiên nhẫn và thấu hiểu của cả bạn và con bạn.

Khi nào là thời điểm thích hợp để cai sữa?

Khi nào cai sữa là một quyết định mang tính cá nhân. Người mẹ có thể bị ảnh hưởng bởi việc quay trở lại làm việc, sức khỏe và khả năng cho con bú hay tình trạng sức khỏe của đứa trẻ, hoặc chỉ đơn giản là cảm giác của người mẹ rằng đã đến lúc. 

Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ (AAP) khuyến cáo nên cho trẻ bú sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời. Sau đó, AAP khuyến nghị nên kết hợp thức ăn đặc và sữa mẹ cho đến khi trẻ được ít nhất 1 tuổi. Sau đó, trẻ có thể bắt đầu uống sữa tươi nguyên chất. Hầu hết các chuyên gia đồng ý rằng nên tiếp tục cho con bú miễn là phù hợp với mẹ và con. Nhiều phụ nữ chọn cai sữa sau khi trẻ được 1 tuổi. Ở độ tuổi này, trẻ bắt đầu biết đi, biết nói và ăn thức ăn đặc hơn. Vì vậy, trẻ có thể mất hứng thú với việc bú mẹ một cách tự nhiên. Các bà mẹ khác cho con bú lâu hơn một năm (được gọi là cho con bú kéo dài). Cho con bú kéo dài là một lựa chọn hợp lý và lành mạnh cho cả bà mẹ và trẻ em khi cả hai chưa sẵn sàng cai sữa. Trên thực tế, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo các bà mẹ nên cho trẻ bú sữa mẹ trong 2 năm đầu đời của trẻ.

Cai sữa không nhất thiết phải là cai sữa mẹ hoàn toàn. Một số phụ nữ chọn cai sữa vào ban ngày và cho con bú vào ban đêm, tùy thuộc vào tình hình công việc và lịch trình của họ. Không phải khi nào mẹ lựa chọn thời điểm cai sữa cùng trùng với ý muốn của trẻ. Một số trẻ cai sữa sớm hơn dự định của mẹ trong khi những trẻ khác lại không hợp tác với việc cai sữa khi mẹ đã sẵn sàng. Những trẻ cai sữa muộn có xu hướng kháng cự nhiều hơn và việc cai sữa sẽ trở nên khó khăn hơn. Ví dụ, một đứa trẻ 2 tuổi có thể gắn bó hơn và khó chấp nhận việc bỏ bú mẹ hơn so với một đứa trẻ 12 tháng tuổi. Vào những lúc như thế này, điều quan trọng là bạn phải chậm rãi và chú ý hơn đến nhu cầu của bản thân cũng như của trẻ.

Dấu hiệu cho thấy con bạn có thể cai sữa

Một số trẻ bằng lòng với việc bú vô thời hạn. Nhưng những trẻ khác sẽ cho mẹ biết rằng chúng đã sẵn sàng để bắt đầu quá trình cai sữa, chẳng hạn như:

• Trẻ có vẻ không quan tâm hoặc quấy khóc khi bú mẹ
• Trẻ bú mẹ trong thời gian ngắn hơn trước
• Trẻ dễ bị phân tâm khi bú
• Trẻ “chơi” với vú, như liên tục kéo ra kéo vào hoặc cắn. Nếu trẻ cắn trong khi bú phải ngay lập tức được đưa ra khỏi vú và dặn dò trẻ một cách bình tĩnh rằng: trẻ không được cắn. Cắn đau lắm.
• Trẻ chỉ bú cho để thoải mái (bú nhưng không hút ra sữa)

Phương pháp cai sữa

Để cho cả mẹ và bé điều chỉnh về thể chất và cảm xúc với sự thay đổi, việc cai sữa nên được thực hiện theo thời gian.

Đầu tiên bạn có thể bỏ một lần bú mỗi tuần cho đến khi con bạn bú hết lượng thức ăn từ bình hoặc cốc. Nếu bạn muốn cho con mình bú sữa mẹ, bạn cần phải bơm để duy trì nguồn sữa của mình. Nếu bạn đang cai sữa cho con mình, việc bỏ bú từ từ có thể giúp tránh căng sữa. Bạn có thể bắt đầu bằng cách ngừng cho bé bú vào buổi trưa vì đây là bữa trẻ bú được ít và bất tiện nhất – đặc biệt là đối với những bà mẹ đang đi làm. Nhiều bà mẹ sẽ không bỏ cữ bú cuối ngày vì nó vẫn là một phần đặc biệt của mối liên kết mẹ con.

Một số bà mẹ không quyết định thời điểm cai sữa cho con mình mà trẻ là người lựa chọn cai sữa trước. Trẻ đang ăn ba bữa thức ăn đặc một ngày (cộng với bữa phụ) thường bú ít hơn. Trong trường hợp đó, sữa của người mẹ sẽ cạn kiệt do không đủ nhu cầu và mẹ sẽ cần phải hút sữa để giữ cho sữa chảy. Nếu con bạn bú mẹ ít hơn, hãy đảm bảo rằng trẻ được bổ sung đủ sữa công thức hoặc sữa có bổ sung chất sắt. Bạn có thể tham khảo ý kiến bác sĩ về số lượng sữa mà trẻ nên ăn.

Nếu trẻ cai sữa trước 1 tuổi, hoặc bạn thấy mình không đủ sữa, bạn cần cho con uống sữa công thức. Bạn cũng có thể hỏi ý kiến bác sĩ để xem loại sữa công thức nào phù hợp với trẻ.

Làm thế nào để việc cai sữa dễ dàng hơn

Việc cai sữa sẽ dễ dàng hơn nếu trẻ đã uống sữa từ nguồn khác. Vì vậy, hãy thử cho con bạn bú bình thường xuyên sau khi việc bú mẹ đã hoàn thành. Ngay cả khi bạn tiếp tục cho con uống sữa mẹ, điều này có thể dễ dàng cai sữa sau này. Điều này cũng cho phép các thành viên khác trong gia đình cho em bé ăn và có thể để con bạn cho người chăm sóc.

Hãy nhớ rằng trẻ sơ sinh trên 6 tháng nên ăn thức ăn đặc kết hợp với sữa mẹ. Sau 1 tuổi, sữa mẹ không cung cấp đủ các chất dinh dưỡng mà trẻ đang lớn cần. Vì vậy thức ăn thô phải trở thành nguồn dinh dưỡng chính thường xuyên trong chế độ ăn của trẻ.

Khi bạn bắt đầu cai sữa cho trẻ, hãy nhớ rằng con bạn cần thời gian để thích nghi với việc uống bằng cốc. Hãy kiên nhẫn khi con bạn bắt đầu khám phá thế giới đồ ăn.

Dưới đây là một số cách khác để thực hiện việc cai sữa dễ dàng hơn

• Thu hút trẻ tham gia một hoạt động vui chơi thú vị hoặc một chuyến đi chơi trong thời gian mà bạn thường cho con bú.
• Tránh ngồi tại các điểm mà bạn thường cho con bú hoặc mặc quần áo hay cho con bú
• Trì hoãn việc cai sữa nếu con bạn đang cố gắng thích nghi với một số thay đổi khác. Cố gắng cai sữa khi trẻ đang bị ốm hoặc trong giai đoạn mọc răng có thể không phải là một ý kiến ​​hay.
• Nếu trẻ dưới 1 tuổi, hãy cố gắng cho trẻ bú bình hoặc cốc. Đối với trẻ trên 1 tuổi, hãy thử một món ăn nhẹ lành mạnh.
• Hãy thử thay đổi thói quen hàng ngày của bạn để bạn có thể làm một việc khác thay vì cho con bú như trước.
• Tranh thủ sự giúp đỡ của người thân để giúp bạn không bị phân tâm vào việc cho con bú.
• Nếu con bạn có thói quen chẳng hạn như mút ngón tay cái hoặc thích ôm một con gấu khi ngủ, đừng ngăn cản điều đó bởi trẻ có thể đang cố gắng thích nghi với những thay đổi cảm xúc khi cai sữa.

Người mẹ cảm thấy thế nào khi cai sữa cho con?

Nhiều bà mẹ đưa ra quyết định cai sữa với nhiều cảm xúc lẫn lộn. Cai sữa mang lại sự tự do và linh hoạt hơn cho các bà mẹ, đồng thời các bà mẹ cũng cảm thấy tự hào nhận ra rằng con mình đang đạt đến một cột mốc quan trọng. Tuy nhiên, cho con bú là một hoạt động giúp nuôi dưỡng mối quan hệ bền chặt giữa mẹ và con – và một số phụ nữ khó từ bỏ điều đó. Vì vậy, hãy đón nhận tất cả những cảm xúc  của trẻ và hiểu rằng con bạn cũng có thể có chúng. Cũng nên nhớ rằng sẽ có vô số cách khác để nuôi dưỡng trẻ trong những ngày sắp tới ngoài việc cho trẻ bú mẹ.

Hãy đến với Phòng khám Chuyên khoa Dinh dưỡng VIAM để được chuyên gia tư vấn chế độ ăn khoa học và sinh hoạt hợp lý để giúp cơ thể luôn khỏe mạnh bạn nhé! Mọi thông tin xin liên hệ Hotline: 0935.18.3939 hoặc nhắn tin tới Fanpage.

BS Hoài Thu

Phòng khám chuyên khoa Dinh dưỡng VIAM

Tổng hợp từ Kids Health