Sữa công thức từ đậu nành là một giải pháp thay thế ngày càng phổ biến cho sữa công thức từ sữa bò. Một số cha mẹ thích sữa này vì lý do đạo đức hoặc môi trường, trong khi những người khác tin rằng có thể giảm đau bụng, ngăn ngừa dị ứng hoặc giảm nguy cơ mắc bệnh của trẻ.

Tuy nhiên, việc sử dụng sữa công thức đậu nành đi kèm với một số rủi ro và có thể không phải là một lựa chọn nuôi dưỡng an toàn cho tất cả trẻ sơ sinh. Bài viết này đánh giá các nghiên cứu mới nhất để xác định liệu sữa công thức đậu nành có an toàn cho con bạn hay không.

So sánh công thức đậu nành với các công thức khác

Tất cả các loại sữa công thức dành cho trẻ em bắt buộc phải đáp ứng các tiêu chí nhất định về thành phần, độ tinh khiết và hàm lượng chất dinh dưỡng của chúng. Quy trình quản lý này giúp đảm bảo rằng tất cả các loại sữa công thức đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng của trẻ, bất kể chúng được làm từ gì. Do đó, sữa công thức từ đậu nành chứa cùng một lượng calo và các chất dinh dưỡng quan trọng như các loại sữa công thức dành cho trẻ em. Do đó, chúng có khả năng đáp ứng nhu cầu tăng trưởng và phát triển của em bé.

Sữa công thức đậu nành có lợi ích sức khỏe

Một số bậc cha mẹ thích sữa công thức đậu nành tin rằng đó là sự lựa chọn có lợi nhất cho sức khỏe hiện tại và tương lai của trẻ. Niềm tin này có thể xuất phát từ các nghiên cứu liên quan giữa chế độ ăn giàu đậu nành với giảm nguy cơ mắc một số bệnh, bao gồm bệnh tiểu đường loại 2 và bệnh tim ở người lớn. Tuy nhiên, hiện không có đủ bằng chứng chứng minh rằng việc sử dụng sữa công thức đậu nành ở trẻ sơ sinh làm giảm nguy cơ mắc các bệnh này ở trẻ em.

Tương tự, không có bằng chứng chắc chắn rằng công thức đậu nành làm giảm các vấn đề tiêu hóa như đau bụng hoặc cung cấp bất kỳ biện pháp bảo vệ nào chống lại dị ứng. Do đó, cần nghiên cứu thêm trước khi đưa ra kết luận chính xác. Mặt khác, các chuyên gia đồng ý rằng sữa công thức đậu nành là sự lựa chọn thích hợp nhất cho trẻ sinh đủ tháng mắc bệnh galactosemia hoặc thiếu men lactase di truyền. Sữa công thức đậu nành cũng là lựa chọn thích hợp cho những gia đình ăn chay trường. Mặc dù vitamin D3 trong hầu hết các công thức đậu nành hiện có nguồn gốc từ lanolin cừu, chúng là lựa chọn gần nhất có sẵn cho sữa công thức hoàn toàn thuần chay.

Isoflavones trong đậu nành có hại cho trẻ không?

Sữa công thức từ đậu nành tự nhiên giàu isoflavone – một hợp chất thực vật có cấu trúc tương tự như cấu trúc của hormone estrogen. Những em bé được nuôi bằng sữa công thức đậu nành thường nhận được nhiều isoflavone đậu nành hơn những em bé được bú sữa mẹ hoặc được cho uống sữa công thức từ sữa bò. Do đó, một số người lo sợ rằng sữa công thức từ đậu nành có thể có tác dụng giống như estrogen.

Tuy nhiên, cần lưu ý là estrogen có tác dụng mạnh hơn nhiều so với isoflavone đậu nành và động vật chuyển hóa isoflavone đậu nành khác với con người. Điều này có thể giải thích tại sao các nghiên cứu trên người thường không quan sát thấy bất kỳ tác động đáng kể nào ở trẻ uống sữa công thức từ đậu nành, bao gồm cả sự khác biệt rất ít hoặc không có trong sự phát triển giới tính hoặc chức năng não, tuyến giáp và miễn dịch.

Một số nguy cơ từ sữa công thức đậu nành

Việc sử dụng sữa công thức đậu nành có thể làm tăng thêm một số lo ngại. Sữa công thức làm từ đậu nành có xu hướng chứa hàm lượng nhôm cao hơn sữa mẹ và sữa bò. Hàm lượng nhôm cao có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển khối lượng xương và não của em bé. Trẻ sinh non, cũng như trẻ sơ sinh có trọng lượng dưới 1,8 kg hoặc giảm chức năng thận có nguy cơ cao nhất. Mặt khác, trẻ sinh đủ tháng khỏe mạnh dường như không có nguy cơ này. Đậu nành cũng rất giàu phytates, một hợp chất có thể làm giảm khả năng cơ thể hấp thụ các chất dinh dưỡng có trong thực phẩm. Về lý thuyết, điều này có thể khiến trẻ bú sữa công thức từ đậu nành nhận được ít chất dinh dưỡng hơn, mặc dù chưa có nghiên cứu nào xác nhận điều này.

Một số nghiên cứu cho thấy rằng các bé gái uống sữa công thức đậu nành khi còn bé có thể bị kinh nguyệt kéo dài hơn, nặng hơn hoặc đau đớn hơn. Một nghiên cứu cũng liên kết việc sử dụng sữa công thức từ đậu nành với nguy cơ mắc bệnh lạc nội mạc tử cung cao hơn. Một nghiên cứu gần đây ghi nhận rằng trẻ bú sữa công thức đậu nành từ sơ sinh đến 9 tháng dường như có sự khác biệt về kích hoạt gen và những thay đổi trong tế bào âm đạo của chúng, so với trẻ bú sữa công thức. Tuy nhiên, vẫn cần nghiên cứu thêm để xác định xem liệu những khác biệt này có dẫn đến bất kỳ tác động đáng kể nào về sức khỏe lâu dài hay không.

Ai nên chọn sữa công thức đậu nành?

Sữa công thức đậu nành có thể là một lựa chọn thích hợp cho một số trẻ sơ sinh khỏe mạnh. Tuy nhiên, các tổ chức y tế chỉ đặc biệt khuyến cáo sử dụng cho các gia đình ăn chay trường hoặc những trẻ đủ tháng mắc bệnh galactosemia hoặc thiếu hụt men lactase di truyền. Các gia đình ăn chay trường và cha mẹ của trẻ nên tham khảo ý kiến ​​của chuyên gia để xác định xem sữa công thức làm từ đậu nành có phải là lựa chọn tốt nhất hay không.

Khi nào không nên dùng sữa công thức từ đậu nành?

Sữa công thức đậu nành không phải là lựa chọn tốt cho tất cả trẻ sơ sinh. Mặc dù được coi là an toàn cho trẻ sơ sinh đủ tháng, khỏe mạnh, tuy nhiên hàm lượng nhôm cao hơn trong sữa công thức đậu nành có thể khiến xương yếu hơn ở trẻ sinh non với trọng lượng sơ sinh dưới 1,8 kg hoặc giảm chức năng thận. Hơn nữa, sữa công thức đậu nành có thể không phải là lựa chọn tốt cho trẻ không dung nạp lactose hoặc dị ứng với đạm sữa bò, vì có đến một nửa số trẻ này có thể phát triển chứng không dung nạp với đạm đậu nành khi được dùng sữa công thức làm từ đậu nành. Do đó, sữa công thức thủy phân có thể là một lựa chọn tốt hơn. Các cơ quan y tế nhấn mạnh rằng mặc dù sữa công thức đậu nành có thể được sử dụng để giúp trẻ sơ sinh tăng trưởng và phát triển tối ưu, nhưng nhìn chung nó không mang lại bất kỳ lợi thế nào so với công thức làm từ sữa bò.

Làm thế nào để giúp con trẻ có chế độ dinh dưỡng và luyện tập phù hợp để có cơ thể khỏe mạnh, phát triển toàn diện? Liên hệ ngay với Phòng khám chuyên khoa Dinh dưỡng VIAM để đăng ký Khám, tư vấn Dinh dưỡng cùng các chuyên gia đầu ngành tại Việt Nam nhé! Đặt lịch khám nhanh và đơn giản tại Hotline: 0935183939 hoặc Fanpage Phòng khám chuyên khoa Dinh dưỡng VIAM.

ThS. BS Thanh Hằng 

Phòng khám Chuyên khoa Dinh dưỡng VIAM