Tăng chiều cao: các yếu tố ảnh hưởng và cách tối ưu hóa sự phát triển

Chiều cao bị ảnh hưởng rất lớn bới gen di truyền. Theo một số nghiên cứu, gen có thể ảnh hưởng tới 30-60% chiều cao tùy theo giai đoạn phát triển. Điều này có nghĩa là nếu cha mẹ có chiều cao vượt trội, con cái cũng có nhiều khả năng cao lớn hơn so với trung bình.

Tuy nhiên, ngoài yếu tố di truyền, những yếu tố môi trường khác có thể ảnh hưởng đến quá trình phát triển chiều cao, đặc biệt là trong giai đoạn trẻ em và thanh thiếu niên. Những yếu tố này bao gồm dinh dưỡng, hormone, tình trạng sức khỏe và thói quen sinh hoạt.

Cách dự đoán chiều cao của trẻ khi trưởng thành

Không có cách nào chắc chắn để xác định chiều cao cuối cùng của một đứa trẻ, nhưng có một số phương pháp dự đoán phổ biến:

1. Công thức tính chiều cao trung bình của bố mẹ:
   • Cộng chiều cao của mẹ với chiều cao của bố tính bằng cm
   • Cộng thêm 13 cm đối với bé trai hoặc trừ đi 13 cm (đối với bé gái.
   • Chia tổng cho 2.
2. Phương pháp nhân đôi chiều cao sớm: Nhân đôi chiều cao của bé trai khi 2 tuổi hoặc chiều cao của bé gái khi 18 tháng tuổi.

Các bác sĩ cũng sử dụng biểu đồ tăng trưởng để theo dõi chiều cao, cân nặng, chỉ số BMI và vòng đầu của trẻ để đánh giá tốc độ phát triển. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng mỗi trẻ có tốc độ phát triển khác nhau, có trẻ phát triển sớm, có trẻ phát triển muộn hơn.

Cách tối ưu hóa sự phát triển chiều cao trong giai đoạn trưởng thành

Trẻ em và thanh thiếu niên có thể áp dụng một số biện pháp để tối đa hóa chiều cao trong quá trình phát triển. Những biện pháp này bao gồm:

Đảm bảo chế độ dinh dưỡng hợp lý

Dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển chiều cao. Trẻ không được cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng có thể không đạt được chiều cao tối đa mà cơ thể có thể phát triển.

Những nhóm thực phẩm quan trọng:

• Protein: Giúp xây dựng mô và cơ bắp, có trong thịt, gia cầm, hải sản, trứng, các loại đậu, hạt và rau củ giàu protein như rau bina.
• Canxi: Hỗ trợ sự phát triển và chắc khỏe của xương, có trong sữa, sữa chua, phô mai, bông cải xanh, cải xoăn, đậu nành, cam, cá mòi và cá hồi.
• Vitamin và khoáng chất: Trẻ cần có chế độ ăn uống cân bằng, bổ sung nhiều rau xanh và trái cây để đảm bảo nhận đủ các vitamin và khoáng chất thiết yếu.
• Dinh dưỡng trong thai kỳ: Việc mẹ bầu có chế độ dinh dưỡng hợp lý cũng ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển xương và chiều cao của thai nhi.

Đọc thêm tại bài viết: 11 sự thật về chiều cao của bạn

Ngủ đủ giấc

Giấc ngủ đóng vai trò quan trọng trong quá trình phát triển, đặc biệt là trong giai đoạn dậy thì. Trong lúc ngủ sâu, cơ thể tiết ra hormone tăng trưởng giúp trẻ phát triển xương và mô cơ.

• Trẻ sơ sinh cần ngủ 14-17 giờ/ngày
• Trẻ từ 3-5 tuổi cần ngủ 10-13 giờ/ngày
• Thanh thiếu niên cần ngủ 8-10 giờ/ngày

Thiếu ngủ kéo dài có thể ảnh hưởng đến quá trình phát triển chiều cao và gây ra các vấn đề sức khỏe khác.

Vận động và tập luyện thể thao

Tập thể dục thường xuyên giúp trẻ phát triển cơ bắp, tăng cường sức khỏe của xương và kích thích sản xuất hormone tăng trưởng.

• Các môn thể thao giúp tăng chiều cao: Bơi lội, bóng rổ, nhảy dây, yoga và đạp xe.
• Hoạt động ngoài trời: Giúp cơ thể hấp thụ vitamin D từ ánh nắng mặt trời, hỗ trợ sự hấp thụ canxi để xương phát triển.

Các yếu tố ảnh hưởng đến chiều cao

Hormone đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh sự phát triển của xương và cơ thể.

• Hormone tăng trưởng (GH): Được sản xuất bởi tuyến yên, là hormone quan trọng nhất quyết định chiều cao.
• Hormone tuyến giáp: Giúp duy trì quá trình phát triển bình thường.
• Hormone giới tính (testosterone và estrogen): Ảnh hưởng đến sự tăng trưởng mạnh mẽ trong giai đoạn dậy thì.

Các yếu tố khác

• Một số bệnh lý di truyền như hội chứng Down hay Marfan có thể ảnh hưởng đến chiều cao.
• Trẻ bị suy dinh dưỡng hoặc mắc bệnh mãn tính có thể chậm phát triển hơn so với bạn bè đồng trang lứa.

Đọc thêm tại bài viết: Tư thế ngồi đúng cho sự phát triển chiều cao của trẻ

Người trưởng thành có thể tăng chiều cao không?

Sau tuổi dậy thì, các đĩa sụn tăng trưởng trong xương dần đóng lại, khiến chiều cao không thể tăng thêm. Tuy nhiên, cải thiện tư thế và tập thể dục có thể giúp người trưởng thành trông cao hơn.

Tạm kết

Chiều cao của một người chủ yếu do di truyền quyết định, nhưng dinh dưỡng, giấc ngủ và vận động cũng đóng vai trò quan trọng trong quá trình phát triển. Việc đảm bảo một chế độ ăn uống cân bằng, ngủ đủ giấc và tập thể dục đều đặn sẽ giúp trẻ đạt được chiều cao tối đa theo tiềm năng của mình.

Phòng khám chuyên khoa Dinh dưỡng VIAM (VIAM Clinic) thuộc Viện Y học ứng dụng Việt Nam tư vấn, cung cấp chế độ dinh dưỡng cá thể dành cho những người đang điều trị các bệnh mạn tính, trẻ nhẹ cân, suy dinh dưỡng, trẻ thừa cân béo phì, phụ nữ mang thai và cho con bú,… Hãy liên hệ với VIAM Clinic nếu bạn muốn có chế độ dinh dưỡng hỗ trợ điều trị và cải thiện sức khỏe TẠI ĐÂY hoặc Hotline: 0935.18.3939 hoặc 024.3633.5678

Ths. Bs. Nguyễn Hoài Thu – Phòng khám chuyên khoa dinh dưỡng VIAM