Tập luyện thể dục thể thao cho người bệnh đái tháo đường

Hoạt động thể lực hay tập luyện thể dục thể thao với người bệnh đái tháo đường rất quan trọng, cùng với chế độ dinh dưỡng và dùng thuốc hàng ngày, tập luyện là một phần không thể thiếu trong phác đồ điều trị bệnh; giúp điều chỉnh cân nặng hợp lý, huyết áp, đường máu, mỡ máu, giảm thiểu nguy cơ đột quỵ, cơn nhồi máu cơ tim, biến chứng của bệnh. Với thể đái tháo đường nhẹ hoặc tiền đái tháo đường, tập luyện và dinh dưỡng đúng có thể giúp bệnh đái tháo đường không xuất hiện. Hãy cùng bác sỹ VIAM trao đổi về vấn đề tập luyện nhé!

Nguyên tắc tập luyện thể dục

• Tùy thuộc vào độ tuổi, thời gian mắc bệnh, bệnh lý tim mạch, mắt, thận kèm theo.
• Nên tư vấn bác sỹ về chế độ luyện tập phù hợp, tránh biến chứng có thể xảy ra do tập luyện không đúng.
• Mỗi bệnh nhân có chế độ tập luyện riêng, phù hợp với tình trạng sức khỏe của mình.

Lợi ích khi tập luyện thể dục ở người bệnh đái tháo đường

• Làm giảm nồng độ đường máu trong và sau khi tập, cải thiện đường máu trong quá trình điều trị đái tháo đường.
• Cải thiện độ nhạy cảm với insulin máu và tăng tác dụng của insulin, do đó nhu cầu bổ sung insulin sẽ giảm đi.
• Giảm nguy cơ mắc các biến chứng tim mạch thông qua những ảnh hưởng có lợi lên mỡ máu và huyết áp, rất tốt với bệnh nhân có tăng huyết áp mức độ nhẹ hoặc vừa. Tuy nhiên để đạt được điều này, bệnh nhân cần duy trì cường độ luyện tập tích cực như chạy ít nhất 14,5-19km/tuần và tăng dần lên đến khoảng 64km/tuần. Tập luyện với cường độ nhẹ hơn sẽ ít hoặc không có tác dụng làm thay đổi các loại mỡ máu.
• Tập luyện thể dục đều đặn hàng ngày giúp cải thiện các chức năng tim mạch của người bệnh như làm giảm nhịp tim lúc nghỉ (tim phải hoạt động ít hơn), làm tăng khả năng co bóp tống máu của tim…, tăng cường sức khỏe nói chung, tăng khả năng lao động chân tay cũng như sự phối hợp động tác của người bệnh.
• Tập thể dục đều đặn còn cải thiện tâm trạng, tinh thần, một số hormone điều hòa chuyển hóa cơ thể.mang lại lợi ích cho sức khỏe

Những nguy cơ có thể gặp khi luyện tập thể dục không đúng cách

Thường gặp nhất  là hạ đường máu xuống quá thấp, xảy ra ở các bệnh nhân được điều trị insulin hoặc thuốc uống hạ đường máu loại sulfamide, bệnh nhân quá kiêng khem, người lớn tuổi… Các dấu hiệu xuất hiện như  đói cồn cào, hoa mắt, run tay chân, vã mồ hôi ngất sỉu, năng có thể hôn mê.

Một số bệnh nhân khi tập nặng lại có thể bị tăng đường máu (do tăng các hormon nội sinh như glucagon, catecholamine, cortison…) kéo dài trong vòng một vài giờ sau khi tập xong. Các bệnh nhân đái tháo đường type 1 có tăng đường máu kiểu này dễ bị rơi vào tình trạng nhiễm toan ceton.

Khi tập thể dục nặng có thể làm tăng nguy cơ bị các biến chứng tim mạch như gây cơn đau thắt ngực (do thiếu máu nuôi dưỡng cơ tim), thậm chí gây nhồi máu cơ tim,đột quỵ cho người bệnh đái tháo đường.

Một số bệnh nhân bị loạn nhịp tim, khi tập thể dục tăng nguy cơ rối loạn nhịp tim nguy hiểm cùng với nhồi máu cơ tim nặng là thủ phạm gây đột tử ở không ít bệnh nhân đái tháo đường.

Tập thể dục cũng có thể làm nặng thêm các biến chứng mạn tính của bệnh ĐTĐ như:

• Với những người béo hoặc lớn tuổi có thoái hóa khớp (như khớp gối), tăng cường vận động thể lực có thể làm tổn thương khớp trầm trọng hơn.
• Ngoài ra các nguy cơ gây tổn thương mô mềm hoặc tổn thương bàn chân cũng tăng lên, nhất là khi bệnh nhân đi giày dép chật, đi chân đất hoặc đã có biến chứng thần kinh gây giảm hoặc mất cảm giác ở bàn chân.
• Các bệnh nhân đã có biến chứng thần kinh tự động không nên tăng mức vận động vì tim và hệ tuần hoàn không tăng hoạt động tương ứng hoặc do bị tụt huyết áp tư thế, nhất là khi bệnh nhân bị ra nhiều mồ hôi, mất nước trong quá trình tập luyện.
• Một số biến chứng khác tuy hiếm nhưng cũng có thể gặp như  xuất huyết đáy mắt ở những người đã có biến chứng đáy mắt giai đoạn nặng; Tăng đào thải protein qua nước tiểu và làm nặng thêm bệnh lý thận do đái tháo đường.

Mừng xuân Ất Tỵ, Phòng khám chuyên khoa dinh dưỡng VIAM – Viện Y học ứng dụng Việt Nam dành tặng Bạn Cũ món quà sức khỏe: 01 buổi khám dinh dưỡng MIỄN PHÍ. Liên hệ hotline 0935.18.3939 / 024.3633.5678  hoặc truy cập viamclinic.vn để đặt lịch ngay! 

PGS.TS.BS Nguyễn Xuân Ninh 

Phòng khám chuyên khoa dinh dưỡng VIAM