Ưu và nhược điểm của chất tạo ngọt nhân tạo

Chất tạo ngọt nhân tạo là giải pháp cho những người thích ăn ngọt và không muốn lượng calo dư thừa từ đường tinh luyện hoặc các chất làm ngọt tự nhiên khác như mật ong, chà là và siro. Nhưng liệu rằng chất tạo ngọt nhân tạo có gây nguy hại cho sức khỏe không?

Chất tạo ngọt nhân tạo là gì?

Chất tạo ngọt có hàm lượng calo thấp, bao gồm chất tạo ngọt nhân tạo và chất tạo ngọt không dinh dưỡng, được sử dụng trong đồ uống, thực phẩm, kẹo, kem đánh răng, và một số thuốc. Chúng chứa ít calo hoặc không calo.

Chất tạo ngọt không dinh dưỡng được chiết xuất từ thực vật hoặc thảo mộc như cây cỏ ngọt và la hán quả. Chất tạo ngọt nhân tạo được làm từ các hợp chất hóa học bao gồm sulfonamid, sucrose, peptid và các dẫn xuất của chúng.

Chất tạo ngọt nhân tạo có độ ngọt cao hơn đường và được sử dụng để tạo hương vị cho một số loại thực phẩm và đồ uống. Một số chất tạo ngọt có thể ngọt hơn đường ăn từ 200 – 13000 lần. Do vị ngọt của chúng nên cần dùng lượng ít hơn để tạo hương vị cho đồ ăn hoặc thức uống, dẫn đến lượng calo trên mỗi gam ít hơn.

Rượu đường hoặc polyol như sorbitol, xylitol, lactitol, erythritol, mannitol và maltitol là carbohydrate, nhưng không được phân loại là chất tạo ngọt có lượng calo thấp. Chúng ít calo hơn đường ăn, với độ ngọt ngọt hơn đường từ 25% – 100%. Rượu đường được tìm thấy trong các loại thực phẩm như bánh quy, kẹo, kẹo cao su và kem, cũng như kem đánh răng và thuốc ho. Chúng không phải là nguyên nhân làm tăng đột biến lượng đường trong máu hoặc làm tăng nguy cơ sâu răng.

Đọc thêm bài viết: Mật ong và đường kính – Nên chọn chất tạo ngọt nào?

Các loại chất tạo ngọt nhân tạo

Cục quản lý thực phẩm và dược phẩm (FDA) đã phê duyệt tám chất tạo ngọt nhân tạo:

• Acesulfame potassium được sử dụng cùng các chất tạo ngọt nhân tạo khác và có thể được tìm thấy trong nước ngọt không đường. Nó được bán trên thị trường với tên Sunett hoặc Sweet One và có thể tìm thấy ở trong cửa hàng tạp hóa .
• Aspartame được tìm thấy ở trong các loại thực phẩm, đồ uống, kẹo, cũng như là vitamin và thuốc nhuận tràng. Nó được bán trên thị trường với tên Equal hoặc NutraSweet. Aspartame có độ ngọt gấp 200 lần so với đường. Aspartame không được dùng cho những người mắc bệnh phenylketon niệu (PKU), một chứng rối loạn di truyền hiếm gặp.
• Neotame ngọt hơn đường từ 700 – 13000 lần. Nó được tìm thấy trong thức ăn và đồ uống, nó không phổ biến như các chất tạo ngọt nhân tạo có lượng calo thấp khác.
• Saccharin được phát hiện vào năm 1879. Nó có độ ngọt cao hơn đường từ 200 – 700 lần. Nó được bán trên thị trường với tên Sweet’N Low, Sweet Twin, và Sugar Twin.
• Sucralose được biết đến với tính linh hoạt của nó. Nó có thể thay thế đường trong các món nướng và các công thức nấu ăn khác, nó được tìm thấy trong thực phẩm chế biến sẵn và đồ uống cũng như trái cây đóng hộp và các sản phẩm từ sữa. Nó có độ ngọt gấp 600 lần so với đường và được bán trên thị trường với tên Splenda và Equal Sucralose.
• Stevia là chất làm ngọt không dinh dưỡng và hầu như không có calo. Nó có nguồn gốc từ lá của cây cỏ ngọt và ngọt hơn đường từ 200 – 300 lần. Stevia được tìm thấy trong nhiều loại thực phẩm và đồ uống. Bạn có thể tìm thấy nó ở các cửa hàng tạp hóa địa phương với tên gọi Truvia, Stevia in the Raw, SweetLeaf, Sweet Drops, Sun Crystals và PureVia.
• Luo han Guo chiết suất từ la hán quả, là một chất làm ngọt không dinh dưỡng. Nó không có calo và có độ ngọt gấp 10 – 250 lần so với đường. Nó thường được pha trộn với các chất tạo ngọt không dinh dưỡng khác như Stevia. Bạn có thể tìm thấy nó ở các cửa hàng tạp hóa địa phương và các cửa hàng thực phẩm tốt cho sức khỏe với tên gọi Monk Fruit in the Raw.
• Advantame là chất làm ngọt không dinh dưỡng mới nhất được FDA phê duyệt vào năm 2014. Nó có độ ngọt gấp 20000 lần so với đường và không được sử dụng thường xuyên. Không giống như Aspartame, nó an toàn cho những người bị phenylketon niệu.

Những ảnh hưởng của chất tạo ngọt nhân tạo

Mặc dù chất tạo ngọt nhân tạo giúp chúng ta giảm lượng calo, nhưng chúng cũng dễ khiến chúng ta ăn quá nhiều thức ăn và đồ uống ngọt. Cả Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ và Hiệp hội Đái tháo đường Hoa Kỳ đều chấp thuận việc thay thế đường bằng chất làm ngọt nhân tạo để giảm khả năng bị béo phì, hội chứng chuyển hóa và tiểu đường, đồng thời giảm nguy cơ mắc bệnh tim. Nhưng họ khuyên bạn nên thận trọng và tiếp tục theo dõi mức calo tiêu thụ của mình.

Tuy nhiên các nghiên cứu trên động vật đã chỉ ra chất làm ngọt nhân tạo có thể khiến cân nặng tăng lên và đáng báo động là có thể dẫn đến u não, ung thư bàng quang và các bệnh khác. Các nhà khoa học đang xem xét xem liệu chất tạo ngọt nhân tạo liệu có an toàn trong mọi điều kiện hay không an toàn trong một liều lượng nào đó. Bất chấp điều đó, nghiên cứu đã chỉ ra rằng chất tạo ngọt nhân tạo có thể ảnh hưởng đến các bộ phận khác nhau của cơ thể.

Đọc thêm bài viết: Nước ngọt ăn kiêng có thực sự tốt?

Sức khỏe đường ruột

Mặc dù chất tạo ngọt nhân tạo không calo không được hấp thụ, nhưng chúng vẫn có thể tiếp cận hệ vi sinh đường ruột, làm ảnh hưởng đến thành phần và chức năng và của nó, đồng thời ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa.

Trong một nghiên cứu, các nhà nghiên cứu đã thêm saccharin, sacralose, hoặc aspartame vào nước uống của những con chuột 10 tuần tuổi. 11 tuần sau, những con chuột uống nước đường sẽ xuất hiện chứng không dung nạp glucose, không giống như những con chuột khác chỉ uống nước, glucose hoặc sucrose. Các nhà nghiên cứu kết luận rằng chứng không dung nạp glucose do tiêu thụ đường làm thay đổi hệ vi sinh vật đường ruột.

Bệnh ung thư

Các nghiên cứu ban đầu chỉ ra sự kết hợp giữa cyclamate và saccharin là nguyên nhân gây ung thư trong các nghiên cứu trên động vật. Tuy nhiên, theo FDA, các nghiên cứu về khả năng gây ung thư chỉ ra rằng không có mối liên kết giữa ung thư với các chất tạo ngọt nhân tạo ở người. Các nghiên cứu về chất tạo ngọt nhân tạo được FDA chấp thuận chỉ ra rằng không có mối liên kết giữa các chất tạo ngọt nhân tạo này với một số loại ung thư và con người.

Cảm giác thèm ăn và cân nặng

Một nghiên cứu chỉ ra rằng những người tham gia thường sử dụng đồ uống có chất tạo ngọt nhân tạo sẽ có chỉ số BMI cao hơn. Một nghiên cứu khác chỉ ra rằng những người sử dụng chất tạo ngọt nhân tạo thường xuyên tăng cân nhiều hơn từ 2,7% – 7,1% so với những người không dùng.

Các nhà nghiên cứu cũng chỉ ra nước được làm ngọt bằng aspartame làm tăng cảm giác thèm ăn ở nam giới trưởng thành có cân nặng bình thường và tăng cảm giác đói so với việc chỉ dùng riêng glucose hoặc nước. Ở một nghiên cứu khác, aspartame, acesulfame potassium và saccharin đều có liên quan đến việc ăn nhiều hơn, aspartame có liên quan nhiều nhất do nó không có vị đắng.

Có một mối tương quan giữa cảm giác thèm ăn và một số hương vị nhất định như vị ngọt. Chất tạo ngọt nhân tạo có thể làm bạn thèm ăn và muốn tìm kiếm các loại thực phẩm được làm từ nó. Để giảm tình trạng này, các chuyên gia khuyên bạn nên cai sữa hoặc loại bỏ đường hoặc chất tạo ngọt nhân tạo trong một thời gian.

Bệnh tiểu đường

Hầu hết các chất tạo ngọt không dinh dưỡng đều có ít hoặc không có calo. Do chúng có độ ngọt lớn hơn đường ăn từ 200 đến vài nghìn, nên chỉ cần một lượng nhỏ để làm ngọt thực phẩm. Tuy nhiên, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng ăn quá nhiều thực phẩm có chứa chất tạo ngọt nhân tạo có thể làm ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa glucose hoặc quá trình cơ thể tiêu hóa và sử dụng đường. Bên cạnh đó, sử dụng quá nhiều chất tạo ngọt nhân tạo có thể gây tăng cân quá mức và các biến chứng sức khỏe như bệnh tiểu đường typ 2.

Đau đầu

Một số nghiên cứu đã phân tích mối liên quan giữa chất tạo ngọt nhân tạo với chứng đau đầu, các nghiên cứu sau đó đã chỉ ra rằng chứng đau đầu ở một vài người có thể do aspartame hoặc sucralose. Đau đầu có thể được xảy ra sau khi sử dụng chất tạo ngọt nhân tạo kéo dài trong đồ uống dành cho người ăn kiêng và không nhất thiết phải dùng 1 lần.

Sức khỏe răng miệng

Sâu răng gây ra do các vi khuẩn trong miệng. Các vi khuẩn chủ yếu gây sâu răng là mutans streptococci, streptococcus sobrinus và lactobacilli, chúng tạo ra acid khi có các carbohydrate có thể lên men như sucrose, fructose và glucose. Hàm lượng khoáng chất trong răng của bạn sẽ trở nên nhạy cảm với nồng độ acid tăng lên do sản sinh ra acid lactic. Chất tạo ngọt nhân tạo, không như đường, chúng không được lên men bởi vi khuẩn đường miệng, tạo ra chất thải lắng đọng trên bề mặt răng và làm giảm độ pH trong miệng.

Đối tượng không nên tiêu thụ chất tạo ngọt nhân tạo

Những người bị phenylketon niệu nên tránh sử dụng aspartame, bởi chất này ngăn cản phenylalanine (một loại acid amin thiết yếu) bị phá vỡ. Hiệp Hội Y khoa Hoa Kỳ cũng khuyến nghị tránh sử dụng saccharin nếu bạn đang mang thai.

Phản ứng phụ

Rượu đường (sorbitol, mannitol, xylitol, erythritol) có nguồn gốc từ trái cây và quả mọng. Loại rượu này ảnh hưởng đến lượng đường trong máu. Nếu dùng quá nhiều, ngoại trừ erythritol, rượu đường có thể gây đầy hơi và tiêu chảy. Chất tạo ngọt nhân tạo có thể gây đau đầu, đau nửa đầu, các vấn đề về da, trầm cảm, tăng cân, các vấn đề về cơ bắp và mờ mắt.

Hãy đến với Phòng khám chuyên khoa Dinh dưỡng VIAM để được chuyên gia tư vấn chế độ ăn khoa học và sinh hoạt hợp lý để giúp cơ thể luôn khỏe mạnh bạn nhé! Đặt lịch khám TẠI ĐÂY hoặc liên hệ Hotline: 0935.18.3939 / 024.3633.5678

BS Hồ Mai Hương – Phòng khám chuyên khoa Dinh dưỡng VIAM

Theo Verywell Health