Xây dựng chế độ ăn uống theo mùa hợp lý

Thực phẩm tiêu thụ mỗi ngày có thể ảnh hưởng sâu sắc đến sức khỏe thể chất và tinh thần; thực phẩm này cũng thay đổi đa dạng theo mùa và bạn cần biết lựa chọn hợp lý. Từ việc làm mới chế độ ăn uống bằng các loại rau xanh vào mùa xuân cho đến việc thưởng thức các loại rau củ trong mùa đông, chế độ ăn theo mùa mang tính cá nhân hóa giúp đảm bảo cơ thể có một sức khỏe tối ưu.

Hiểu rõ về các chế độ dinh dưỡng theo mùa

Áp dụng các chế độ dinh dưỡng theo mùa là một cách hiệu quả để tăng cường sức khỏe. Phương pháp này tập trung vào việc ăn các loại thực phẩm theo mùa, cho phép điều chỉnh chế độ ăn uống theo chu kỳ tự nhiên.

Lợi ích của việc thay đổi chế độ ăn uống theo mùa

• Độ tươi và hương vị: Thực phẩm theo mùa thường được thu hoạch khi đạt độ chín tối ưu, mang lại hương vị đậm đà hơn và ngon hơn.
• Giá trị dinh dưỡng: Thực phẩm theo mùa thường giữ được hàm lượng dinh dưỡng cao hơn vì được tiêu thụ ngay sau khi thu hoạch.
• Tác động đến môi trường: Sử dụng thực phẩm được thu hoạch đúng mùa vụ ngay tại địa phương giúp giảm lượng khí thải carbon liên quan đến việc vận chuyển thực phẩm đi xa.
• Chế độ ăn đa dạng: Khuyến khích chế độ ăn gồm nhiều loại trái cây và rau quả, giúp cải thiện chất lượng chế độ ăn nói chung.
• Tiết kiệm chi phí:Thực phẩm theo mùa có xu hướng có giá cả phải chăng hơn do chi phí sản xuất và vận chuyển thấp hơn.

Những điều cần biết khi xây dựng kế hoạch dinh dưỡng theo mùa

Thành phần dinh dưỡng của thực phẩm có thể thay đổi tùy theo mùa do nhiều yếu tố bao gồm ánh sáng mặt trời, chất lượng đất và phương pháp canh tác. Ví dụ:

• Thực phẩm mùa xuân: Thường chứa nhiều chất chống oxy hóa.
• Thực phẩm mùa hè: Hàm lượng nước cao (ví dụ: dưa chuột, cà chua) giúp cung cấp nước.
• Thực phẩm mùa đông: Thường giàu vitamin và khoáng chất hỗ trợ hệ thống miễn dịch (ví dụ: cải xoăn, cà rốt).

Nghiên cứu chỉ ra rằng giá trị dinh dưỡng của trái cây và rau có thể thay đổi theo mùa. Ăn thực phẩm vào đúng mùa vụ không chỉ đảm bảo hương vị thơm ngon nhất mà còn tối đa hóa lợi ích sức khỏe mà chúng mang lại. Ví dụ:

• Mùa xuân: Các loại rau lá như rau cải bó xôi và xà lách trở nên tươi ngon hơn, cung cấp hàm lượng sắt và vitamin cao.
• Mùa hè: Quả mọng và dưa được trồng và thu hoạch rất nhiều, chứa nhiều chất chống oxy hóa và có đặc tính giữ nước.
• Mùa thu: Các loại rau củ như khoai lang đang vào mùa, cung cấp carbohydrate và năng lượng thiết yếu.
• Mùa đông: Trái cây họ cam quýt trở nên phổ biến, cung cấp vitamin C giúp chống lại cảm lạnh.

Kết hợp những thực phẩm theo mùa này vào chế độ dinh dưỡng có thể cải thiện đáng kể sức khỏe và tinh thần, giúp các bữa ăn bổ dưỡng và thú vị hơn.

Các bước xây dựng kế hoạch dinh dưỡng theo mùa

• Bước 1: Xác định mục tiêu sức khỏe trước khi bắt đầu thực hiện kế hoạch ăn uống theo mùa. Trước khi bắt đầu kế hoạch, điều quan trọng là phải đánh giá các mục tiêu sức khỏe cá nhân. Hãy cân nhắc những điều sau:
  • Quản lý cân nặng: Bạn đang muốn giảm, duy trì hay tăng cân?
  • Mức năng lượng: Bạn có cần nhiều năng lượng hơn trong một ngày không?
  • Tình trạng sức khỏe: Có bất kỳ hạn chế hoặc tình trạng dinh dưỡng cụ thể nào (như bệnh tiểu đường hoặc dị ứng) cần lưu ý không?
• Bước 2: Xác định loại thực phẩm theo mùa phù hợp với điều kiện kinh tế tại địa phương. Một số loại thực phẩm theo mùa phổ biến như:
  • Mùa xuân: Măng tây, đậu Hà Lan
  • Mùa hè: Bí ngồi, cà chua, đào
  • Mùa thu: Rau cải, bí ngô, lê
  • Mùa đông: Củ cải đường, bắp cải, trái cây họ cam quýt

• Bước 3: Kết hợp các thực phẩm đa dạng cho kế hoạch dinh dưỡng. Kết hợp nhiều loại thực phẩm theo mùa vào chế độ ăn uống của bạn là nền tảng của các chế độ dinh dưỡng theo mùa hiệu quả.
  • Mùa xuân: Thảo mộc tươi và rau củ sớm giúp tăng thêm hương vị và lợi ích dinh dưỡng cho bữa ăn.
    • Thảo mộc tươi: Húng quế, ngò rí, mùi tây.
    • Rau xanh: Rau bina, măng tây, củ cải
    • Đậu Hà Lan: Nguồn cung cấp protein và chất xơ tuyệt vời
  • Mùa hè: Quả mọng và sản phẩm tươi ngon không chỉ có hương vị tuyệt vời mà còn giúp giữ nước khi nhiệt độ tăng cao
    • Quả mọng: Dâu tây, việt quất, mâm xôi
    • Trái cây có hạt: Đào, mận, anh đào
    • Rau: Cà chua, dưa chuột, ớt chuông.
  • Mùa thu: Táo, bí ngô và các lựa chọn giàu dinh dưỡng
    • Táo và lê: Giàu chất xơ
    • Bí ngô: Nguồn vitamin A và C dồi dào và chứa nhiều chất chống oxy hóa
  • Mùa đông: Rau củ và rau xanh bổ dưỡng giúp tăng cường năng lượng và hỗ trợ hệ thống miễn dịch
    • Rau củ: Cà rốt, khoai lang, củ cải đường
    • Rau xanh bổ dưỡng: Cải xoăn, cải xanh, cải Thụy Sĩ
    • Trái cây họ cam quýt: Cam, bưởi, chanh
• Bước 4: Lên thực đơn hàng tuần.

Tóm lại, việc kết hợp các loại thực phẩm theo mùa sẽ giúp cải thiện đáng kể dinh dưỡng bữa ăn hàng ngày, từ đó góp phần tạo nên một lối sống lành mạnh hơn.

Phòng khám chuyên khoa dinh dưỡng VIAM – Viện Y học ứng dụng Việt Nam cung cấp dịch vụ khám và tư vấn dinh dưỡng cho trẻ suy dinh dưỡng, thừa cân, béo phì, phụ mang thai,… Liên hệ ngay hotline 0935.18.3939 / 024.3633.5678  hoặc truy cập viamclinic.vn để đặt lịch ngay!

Ths. Toàn Thị Ngọc Ánh – Phòng khám chuyên khoa dinh dưỡng VIAM