Du lịch là cơ hội để khám phá văn hóa, cảnh đẹp và đặc biệt là ẩm thực địa phương. Tuy nhiên, bên cạnh niềm vui thưởng thức những món ăn mới lạ, nguy cơ ngộ độc thực phẩm và các bệnh lây truyền qua đường ăn uống luôn tiềm ẩn, đặc biệt trong những chuyến đi xa.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), hàng năm có khoảng 600 triệu ca ngộ độc thực phẩm được ghi nhận trên toàn cầu, trong đó nhiều trường hợp xảy ra ở các khu vực du lịch do điều kiện vệ sinh không đảm bảo hoặc thói quen ăn uống thiếu an toàn. Vậy làm thế nào để đảm bảo an toàn thực phẩm khi đi du lịch và tránh những rủi ro không mong muốn? Viện Y học ứng dụng Việt Nam sẽ cung cấp những bí quyết khoa học giúp bạn bảo vệ sức khỏe trong mỗi hành trình.
Contents
Nguy cơ ngộ độc thực phẩm khi đi du lịch
Nguy cơ ngộ độc và dị ứng thực phẩm là những vấn đề đáng lưu tâm khi đi du lịch. Đặc biệt là trong mùa hè và các chuyến đi biển. Ngộ độc thực phẩm xảy ra khi cơ thể hấp thụ thực phẩm hoặc nước uống nhiễm các tác nhân gây bệnh như vi khuẩn tả, thương hàn, lỵ, E.coli, hoặc các chất độc hại. Những vi sinh vật này phát triển mạnh trong môi trường nóng ẩm, dễ dàng lây lan qua thực phẩm và nước uống.
Mức độ nghiêm trọng của ngộ độc có thể từ các triệu chứng nhẹ như đau bụng, tiêu chảy đến các biến chứng nguy hiểm như trụy tim mạch, thậm chí tử vong nếu không được can thiệp kịp thời. Bên cạnh đó, việc tiêu thụ thực phẩm không đảm bảo vệ sinh cũng có thể dẫn đến các bệnh lý nghiêm trọng khác như viêm gan A, sốt thương hàn, hay ngộ độc Botulinum. Sự thay đổi môi trường và thói quen ăn uống khi đi du lịch càng làm gia tăng nguy cơ này.
Ngoài ngộ độc, dị ứng thực phẩm, đặc biệt là dị ứng hải sản khi đi biển, cũng là một mối lo ngại lớn. Dị ứng là phản ứng của cơ thể đối với các protein lạ, dẫn đến việc giải phóng histamine gây ra các triệu chứng như mẩn ngứa, khó thở, và trong trường hợp nghiêm trọng có thể gây sốc phản vệ đe dọa tính mạng. Các loại hải sản như tôm, cua, sò, mực thường là nguyên nhân gây dị ứng phổ biến, và các phản ứng có thể xảy ra rất nhanh sau khi ăn.
Để phòng tránh dị ứng, việc kiểm tra kỹ thành phần món ăn là rất quan trọng. Những người có tiền sử dị ứng nên tránh tiếp xúc với mùi hải sản và luôn mang theo thuốc kháng histamine theo chỉ định của bác sĩ. Đối với các trường hợp dị ứng nhẹ, các biện pháp dân gian như uống trà gừng, nước chanh ấm hoặc mật ong có thể giúp giảm bớt triệu chứng ngứa. Tuy nhiên, khi xuất hiện các phản ứng nghiêm trọng, việc đến bệnh viện để được bác sĩ theo dõi và điều trị kịp thời.
Bí quyết lựa chọn thực phẩm an toàn khi đi du lịch
Để đảm bảo an toàn thực phẩm du lịch, việc lựa chọn thực phẩm đúng cách là yếu tố then chốt. Trước tiên, hãy ưu tiên các món ăn được nấu chín kỹ như đồ chiên, luộc hoặc hấp, bởi nhiệt độ cao có khả năng tiêu diệt hầu hết vi khuẩn và ký sinh trùng gây hại. Trái cây nên chọn loại có thể gọt vỏ như chuối, cam, xoài để giảm nguy cơ nhiễm khuẩn từ bề mặt. Nếu muốn thử đặc sản địa phương, hãy tìm đến các nhà hàng uy tín, đông khách, hoặc được chứng nhận vệ sinh an toàn thực phẩm.
Ngược lại, cần tránh xa thực phẩm sống hoặc chưa nấu chín như gỏi cá, sushi từ cá nước ngọt, tiết canh, trứng sống, hoặc hải sản không qua xử lý nhiệt kỹ càng. Những thực phẩm này dễ chứa vi khuẩn hoặc ký sinh trùng không bị tiêu diệt bởi gia vị như chanh, giấm. Ngoài ra, các sản phẩm sữa chưa tiệt trùng, salad trộn sẵn, hoặc thức ăn để lâu ngoài không khí cũng nên được loại khỏi danh sách lựa chọn, đặc biệt trong thời tiết nóng bức.
Đọc thêm tại bài viết: Giải quyết các tình huống để khỏe khi du lịch
Đảm bảo vệ sinh cá nhân và nguồn nước sạch
Vệ sinh cá nhân đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa ngộ độc thực phẩm. Rửa tay bằng xà phòng dưới vòi nước sạch trước khi ăn là thói quen không thể bỏ qua, bởi tay bẩn có thể đưa vi khuẩn trực tiếp vào cơ thể. Trong trường hợp không có nước sạch, hãy mang theo dung dịch rửa tay chứa cồn hoặc khăn lau kháng khuẩn để thay thế.
Nguồn nước cũng là yếu tố cần đặc biệt lưu ý. Chỉ nên sử dụng nước đun sôi hoặc nước đóng chai từ các thương hiệu đáng tin cậy, đảm bảo nắp chai còn nguyên vẹn. Nước đun sôi là cách hiệu quả để loại bỏ vi sinh vật gây hại. Tránh dùng đá viên tại các quán ăn ven đường vì nước làm đá có thể bị nhiễm bẩn, và không nên đánh răng bằng nước chưa qua xử lý để hạn chế nguy cơ nuốt phải vi khuẩn.
Xử lý ngộ độc thực phẩm khi đi du lịch
Dù đã cẩn thận, ngộ độc thực phẩm vẫn có thể xảy ra. Khi nhận thấy các dấu hiệu như đau bụng, buồn nôn, tiêu chảy hoặc sốt sau khi ăn, cần nhanh chóng thực hiện các biện pháp sơ cứu. Gây nôn là bước đầu tiên nếu người bệnh còn tỉnh táo, bằng cách uống nước muối loãng (0,9%) và kích thích họng để đẩy thực phẩm nhiễm độc ra ngoài. Trong quá trình này, để người bệnh nằm nghiêng, kê cao đầu để tránh sặc.
Sau khi gây nôn, cần bù nước ngay lập tức để tránh mất nước do nôn mửa hoặc tiêu chảy. Dung dịch oresol pha đúng liều lượng là lựa chọn tối ưu, nhưng cần chú ý không dùng dung dịch quá 24 giờ sau khi pha. Nếu tình trạng nghiêm trọng hơn – như tiêu chảy ra máu, khó thở, hoặc co giật hãy đưa người bệnh đến cơ sở y tế gần nhất để được xử lý chuyên sâu, đặc biệt trong trường hợp nghi ngờ ngộ độc Botulinum hoặc sốc phản vệ.
Đọc thêm tại bài viết: Ngăn ngừa ngộ độc thực phẩm khi thời tiết chuyển mùa
Kết luận
Đảm bảo an toàn thực phẩm du lịch không chỉ giúp bạn tận hưởng chuyến đi mà còn bảo vệ sức khỏe khỏi ngộ độc thực phẩm và các bệnh lây truyền nguy hiểm. Bằng cách lựa chọn thực phẩm nấu chín, giữ vệ sinh cá nhân, sử dụng nước sạch, và biết cách xử lý khi gặp sự cố, bạn sẽ giảm thiểu tối đa rủi ro.
Hãy luôn cẩn trọng, tìm hiểu kỹ về địa điểm và món ăn trước khi thưởng thức, để mỗi chuyến đi trở thành kỷ niệm đáng nhớ thay vì nỗi lo về sức khỏe.
Phòng khám chuyên khoa Dinh dưỡng VIAM (VIAM Clinic) thuộc Viện Y học ứng dụng Việt Nam tư vấn, cung cấp chế độ dinh dưỡng cá thể dành cho những người đang điều trị các bệnh mạn tính, trẻ nhẹ cân, suy dinh dưỡng, trẻ thừa cân béo phì, phụ nữ mang thai và cho con bú,… Hãy liên hệ với VIAM Clinic nếu bạn muốn có chế độ dinh dưỡng hỗ trợ điều trị và cải thiện sức khỏe TẠI ĐÂY hoặc Hotline: 0935.18.3939 hoặc 024.3633.5678
Viện Y học ứng dụng Việt Nam
