Sự thiếu hụt hormone tăng trưởng xảy ra khi tuyến yên không sản xuất đủ hormone tăng trưởng. Tình trạng này ảnh hưởng đến trẻ em thường xuyên hơn ở người lớn. Cùng Phòng khám chuyên khoa Dinh dưỡng VIAM tìm hiểu về tình trạng thiếu hụt hormone tăng trưởng ở trẻ tại bài viết sau.

Thiếu hụt hormone tăng trưởng ở trẻ

Tuyến yên là một tuyến nhỏ có kích thước bằng hạt đậu. Nó nằm ở đáy hộp sọ và tiết ra tám loại hormone. Một số hormone này kiểm soát hoạt động của tuyến giáp và nhiệt độ cơ thể. Thiếu hormone tăng trưởng xảy ra ở khoảng 1 trên 7000 ca sinh. Tình trạng này cũng là triệu chứng của một số bệnh di truyền, bao gồm hội chứng Prader-Willi. Bạn có thể lo lắng rằng con mình không đạt tiêu chuẩn tăng trưởng chiều cao và cân nặng. Nhưng nếu đó là tình trạng thiếu hụt hormone tăng trưởng, bạn nên biết rằng bệnh này có thể điều trị được. Trẻ được chẩn đoán sớm thường hồi phục rất tốt. Nếu không được điều trị, tình trạng này có thể dẫn đến chiều cao thấp hơn trung bình và dậy thì muộn.

Cơ thể bạn vẫn cần hormone tăng trưởng sau khi bạn kết thúc tuổi dậy thì. Khi bạn ở tuổi trưởng thành, hormone tăng trưởng sẽ duy trì cấu trúc cơ thể và sự trao đổi chất của bạn. Người lớn cũng có thể thiếu hormone tăng trưởng, nhưng nó không phổ biến.

Điều gì gây ra sự thiếu hụt hormone tăng trưởng?

Thiếu hormone tăng trưởng khi sinh có thể do một khối u trong não gây ra. Những khối u này thường nằm ở vị trí của tuyến yên hoặc vùng dưới đồi gần đó của não. Ở trẻ em và người lớn, việc chấn thương đầu nghiêm trọng, nhiễm trùng và xạ trị cũng có thể gây ra thiếu hormone tăng trưởng. Điều này được gọi là thiếu hụt hormone tăng trưởng mắc phải.

Hầu hết các trường hợp thiếu hormone tăng trưởng là vô căn, nghĩa là chưa tìm ra nguyên nhân.

Triệu chứng thiếu hụt hormone tăng trưởng

Trẻ em bị thiếu hormone tăng trưởng có chiều cao thấp hơn so với các bạn cùng tuổi và có khuôn mặt tròn trịa, trông trẻ hơn. Họ cũng có thể có “mỡ trẻ em” quanh bụng, mặc dù tỷ lệ cơ thể của họ ở mức trung bình. Nếu thiếu hormone tăng trưởng phát triển muộn hơn trong cuộc đời của trẻ, chẳng hạn như do chấn thương não hoặc khối u, thì triệu chứng chính của nó là dậy thì muộn. Trong một số trường hợp, sự phát triển tình dục bị dừng lại.

Nhiều thanh thiếu niên bị thiếu hormone tăng trưởng có lòng tự trọng thấp do chậm phát triển, chẳng hạn như tầm vóc thấp hoặc tốc độ trưởng thành chậm. Ví dụ, phụ nữ trẻ có thể không phát triển ngực và giọng nói của nam thanh niên có thể không thay đổi cùng tốc độ với các bạn cùng trang lứa.

Đọc thêm bài viết: Dự đoán chiều cao khi trưởng thành của trẻ

Giảm sức mạnh của xương là một triệu chứng khác của thiếu hormone tăng trưởng. Điều này có thể dẫn đến gãy xương thường xuyên hơn, đặc biệt là ở người lớn tuổi. Những người có mức hormone tăng trưởng thấp có thể cảm thấy mệt mỏi và thiếu sức chịu đựng. Họ có thể cảm thấy nhạy cảm với nhiệt độ nóng hoặc lạnh.

Những người bị thiếu hormone tăng trưởng có thể gặp một số tác động tâm lý, bao gồm:

• Trầm cảm
• Thiếu tập trung
• Trí nhớ kém
• Thường có cảm xúc lo lắng, đau khổ

Người lớn bị thiếu hormone tăng trưởng thường có lượng chất béo trong máu cao và cholesterol cao. Điều này không phải do chế độ ăn uống kém, mà là do những thay đổi trong quá trình trao đổi chất của cơ thể do lượng hormone tăng trưởng thấp gây ra. Người lớn bị thiếu hormone tăng trưởng có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường và bệnh tim cao hơn.

Thiếu hụt hormone tăng trưởng được chẩn đoán như thế nào?

Bác sĩ sẽ hỏi bạn về tốc độ phát triển của bạn khi bạn đến tuổi dậy thì, cũng như tốc độ phát triển của những đứa con khác của bạn. Nếu bác sĩ nghi ngờ thiếu hormone tăng trưởng, bác sĩ có thể kê một số xét nghiệm có thể xác nhận chẩn đoán. 

Mức độ hormone tăng trưởng của bạn dao động suốt cả ngày và đêm (biến đổi theo ngày). Bản thân xét nghiệm máu có kết quả thấp hơn bình thường không đủ bằng chứng để chẩn đoán. Một xét nghiệm máu có thể đo mức protein là dấu hiệu của chức năng hormone tăng trưởng nhưng ổn định hơn nhiều. Đó là IGF-1 (yếu tố tăng trưởng giống insulin 1) và IGFPB-3 (protein liên kết với yếu tố tăng trưởng giống insulin 3). Sau đó, bác sĩ có thể tiến hành xét nghiệm kích thích GH nếu các xét nghiệm sàng lọc cho thấy bạn bị thiếu hụt GH.

Chụp X-quang bàn tay của con bạn có thể cho biết mức độ phát triển của xương. Nếu tuổi xương của trẻ nhỏ hơn tuổi theo thời gian, điều này có thể là do thiếu hormone tăng trưởng.

Nếu bác sĩ nghi ngờ có khối u hoặc tổn thương khác đối với tuyến yên, chụp cộng hưởng từ có thể cung cấp hình ảnh chi tiết bên trong não. Nồng độ hormone tăng trưởng thường sẽ được sàng lọc ở những người trưởng thành có tiền sử rối loạn tuyến yên, chấn thương não hoặc những người cần phẫu thuật não. Các xét nghiệm có thể xác định xem tình trạng tuyến yên có từ khi mới sinh hay do chấn thương hoặc khối u.

Thiếu hụt hormone tăng trưởng được điều trị như thế nào?

Kể từ giữa những năm 1980, hormone tăng trưởng tổng hợp đã được sử dụng rất thành công để điều trị cho trẻ em và người lớn. Trước khi có hormone tăng trưởng tổng hợp, hormone tăng trưởng tự nhiên từ xác chết được sử dụng để điều trị. Hormone tăng trưởng được đưa vào bằng cách tiêm, thường là vào các mô mỡ của cơ thể, chẳng hạn như mặt sau của cánh tay, đùi hoặc mông. Phương pháp này hiệu quả nhất khi được điều trị hàng ngày.

Tác dụng phụ nói chung là nhỏ, nhưng có thể bao gồm:

• Đỏ tại chỗ tiêm
• Nhức đầu
• Đau hông
• Cong cột sống (vẹo cột sống)

Trong một số ít trường hợp, việc tiêm hormone tăng trưởng trong thời gian dài có thể góp phần vào sự phát triển của bệnh tiểu đường, đặc biệt là ở những người có tiền sử gia đình.

Điều trị lâu dài

Trẻ em bị thiếu hormone tăng trưởng bẩm sinh thường được điều trị bằng hormone tăng trưởng cho đến tuổi dậy thì. Thông thường, những đứa trẻ có quá ít hormone tăng trưởng khi còn nhỏ sẽ tự nhiên bắt đầu sản xuất đủ khi chúng bước vào tuổi trưởng thành. Tuy nhiên, một số vẫn phải điều trị suốt đời. Bác sĩ có thể xác định xem bạn có cần tiêm liên tục hay không bằng cách theo dõi nồng độ hormone trong máu của bạn.

Đọc thêm bài viết: Thực hư công dụng thuốc tăng chiều cao

Triển vọng dài hạn cho thiếu hormone tăng trưởng là gì?

Tới khám với bác sĩ ngay nếu bạn nghi ngờ rằng bạn hoặc con bạn bị thiếu hormone tăng trưởng. Nhiều người đáp ứng rất tốt với điều trị. Bạn bắt đầu điều trị càng sớm thì kết quả của bạn càng tốt.

Xem thêm video hấp dẫn:

Hãy đến với Phòng khám chuyên khoa Dinh dưỡng VIAM để được chuyên gia tư vấn chế độ ăn khoa học và sinh hoạt hợp lý để giúp cơ thể luôn khỏe mạnh bạn nhé! Đặt lịch khám TẠI ĐÂY hoặc liên hệ Hotline: 0935.18.3939 / 024.3633.5678

BS. Đoàn Hồng – Phòng khám chuyên khoa Dinh dưỡng VIAM

Theo Healthline