Ăn Tết… healthy

Tết đến, Xuân về là dịp đoàn viên, gia đình sum họp. Bữa ăn ngày Tết vì thế mà cũng no đủ, cầu kỳ hơn so với ngày thường. Với tâm lý “ăn Tết”, ít ai cưỡng lại được những món ngon, bổ, dễ lên cân ngày Tết. Nhưng những năm gần đây, phong cách sống và tiêu thụ thực phẩm lành mạnh đã du nhập vào Việt Nam. Bữa ăn ngày Tết cũng dần đi theo xu hướng này.

Ăn Tết lành mạnh

Trước kia, người ta thường quan niệm “Ăn Tết” chứ không phải “Chơi Tết”, đồng thời phải chuẩn bị sao cho ngày Tết “già được bát canh, trẻ có manh áo mới”. Vì vậy, yếu tố “ăn” thường đặt nặng hơn so với “chơi” trong những ngày Tết truyền thống.

Chất lượng cuộc sống ngày một nâng cao, cùng với lối sống hiện đại cũng đã thay đổi phần nào cách ăn của người Việt Nam. Dù thế nào vẫn cần hài hòa hai yếu tố “ăn” và “chơi” nghĩa là bữa ăn không được xem nhẹ, đặc biệt là những bữa ăn truyền thống phải đầy đủ, ngon miệng, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, đồng thời có thời gian dành cho gia đình, đi chúc Tết, du xuân cùng người thân, bạn bè, vì thế việc “sắm Tết” là công đoạn rất quan trọng để chuẩn bị cho bữa ăn sum vầy ngày Tết.

Theo truyền thống của người Việt, ngày Tết là phải mâm cao cỗ đầy, thực phẩm thường có nhiều đạm, nhiều chất béo, nhiều muối, nhiều đường. Các món ăn như: Bánh chưng, xôi, thịt đông, giò chả, thịt kho hay bánh kẹo, mứt Tết… cộng với nhiều loại đồ uống có cồn như rượu, bia hay các loại nước ngọt, nước có ga tạo nên một thực đơn mất cân bằng về dinh dưỡng.

Nếu sử dụng dài ngày những món ăn này, không chỉ gây áp lực cho đường tiêu hóa, mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe, cân nặng, vóc dáng, đặc biệt nguy hiểm với những người mắc các bệnh mạn tính như tiểu đường, huyết áp, tim mạch…

Giờ đây, cùng với các chế độ ăn kiêng khác như: Keto, das, low-carb (ít tinh bột)… những năm gần đây giới trẻ đang rất ưa chuộng chế độ ăn healthy. Đây được coi là một chế độ ăn lành mạnh, phối hợp đa dạng những loại thực phẩm tốt cho sức khỏe với cách chế biến khoa học để giữ được tối đa hàm lượng dinh dưỡng.

TS.BS Trương Hồng Sơn – Viện trưởng Viện Y học ứng dụng Việt Nam cho hay: Trên thực tế “ăn uống healthy” không phải là một từ để chỉ cho một chế độ ăn cụ thể, mà nó có thể bao gồm nhiều chế độ ăn hướng đến các lợi ích sức khoẻ.

Theo Từ điển Cambridge (2022) thực phẩm lành mạnh là thực phẩm được cho là tốt cho người tiêu dùng vì không chứa hóa chất nhân tạo hoặc quá nhiều đường, chất béo. Những thực phẩm này thường chứa ít calo, ít chất béo bão hòa, đường và natri, nhiều chất dinh dưỡng và không được chế biến nhiều.

Một bữa ăn healthy đúng cách cần đảm bảo những quy tắc:

• Hoàn chỉnh: chứa tất cả các nhóm thực phẩm, kết hợp với nhau, cung cấp tất cả các chất dinh dưỡng cần thiết
• Cân bằng:  nạp lượng thức ăn thích hợp nhưng không được dư thừa
• Đủ đáp ứng nhu cầu của cơ thể cho phép tăng trưởng và phát triển ở trẻ em – duy trì trọng lượng cơ thể trong giới hạn khuyến cáo cho người lớn
• Đa dạng: cung cấp sự đóng góp cần thiết của vitamin và khoáng chất, bằng cách bao gồm các nhóm thực phẩm khác nhau.

Bữa ăn ngày Tết đủ dinh dưỡng mà an toàn

TS.BS Trương Hồng Sơn cho rằng: Chế độ ăn healthy không có những nguyên tắc ép cân khắt khe như chỉ được ăn thực phẩm này bỏ qua thực phẩm kia. Có quan điểm ăn healthy là phải “cắt giảm hoàn toàn tinh bột trắng, dầu mỡ, không ăn đường…”: nhiều người đã nghĩ ăn healthy là phải loại bỏ hoàn toàn chất béo và đường ra khỏi chế độ ăn, đồng nghĩa với việc không dùng dầu ăn, không ăn cơm tinh bột… Tuy nhiên chất béo và đường rất cần thiết với cơ thể.

Chất béo là dung môi để hòa tan các vitamin A, D, E, K, tham gia cấu tạo các tế bào và dịch thể của các tổ chức, cấu tạo màng tế bào, các tổ chức liên kết, tổ chức thần kinh, đặc biệt là tổ chức não (chiếm 60% trọng lượng của não và các dây thần kinh) cũng như cung cấp axit béo cần thiết mà cơ thể không có khả năng tự tổng hợp như Omega 6 và Omega 3.

Carbohydrat là nguồn cung cấp năng lượng cho não bộ hoạt động, thiếu đường sẽ khiến chúng ta thường xuyên rơi vào tình trạng thiếu tỉnh táo, hay quên, đau đầu…

“Xu hướng ăn uống healthy đang bị “đánh tráo khái niệm” và hủy hoại thói quen ăn uống lành mạnh, nguyên nhân là một số người muốn đưa các sản phẩm mà họ kinh doanh vào chế độ ăn hàng ngày của người khác với sự thổi phồng công dụng và vai trò trong chế độ ăn lành mạnh” – TS.BS Trương Hồng Sơn nhấn mạnh.

Phải ăn uống thế nào để healthy những ngày Tết?

Trong bữa cơm, tuỳ vào số lượng thành viên trong gia đình mà ta có thể cắt hoặc thêm nguyên liệu. Để giữ cho thực phẩm luôn tươi ngon, người nấu nên chia nhỏ và cấp đông theo món, nấu đến đâu ăn đến đấy, tránh việc thừa mứa, lãng phí thức ăn hoặc phải ăn đi ăn lại một món sẽ không giữ được trọn vẹn chất dinh dưỡng.

Người đi chợ cũng nên bổ sung thật nhiều các thực phẩm như rau xanh và trái cây vào thực đơn. Thay vì một món rau xào như trước, và không muốn ăn rau luộc nhàm chán, hãy thử làm salad, rau cuộn, rau củ nướng vừa ngon miệng lại chống ngán rất hiệu quả. Những loại rau củ rất phù hợp vào mùa xuân gồm có rau xà lách mỡ, xà lách xoăn, cải bẹ, rau cải bó xôi, ớt chuông, củ cải, rau mầm… Với trái cây, ưu tiên chọn trái cây theo mùa.

Bữa cơm ngày Tết thường kéo dài hơn bình thường do chúng ta chúc tụng và lai rai rượu bia, điều này vô tình khiến hệ tiêu hóa trở nên nặng gánh và có nguy cơ quá tải. Bữa ăn ngày Tết đã thay đổi ra sao?

1. Thay thế mứt bằng các loại trái cây tươi.

Vì mứt thực sự chứa rất nhiều đường, lại không có giá trị dinh dưỡng. Thay thế bánh mứt bằng các loại hạt: Các loại hạt có tác dụng giảm cholesterol và chất béo trung tính, mỡ xấu.

2. Hạn chế đồ chiên ngập dầu

Những món ăn như chả giò, nem rán, khoai tây chiên, cánh gà chiên nước mắm. Hãy ăn thịt gà luộc (nhớ bỏ da), các loại gỏi- salad, ăn nhiều rau xanh. Chuẩn bị một vài loại nước sốt để ăn kèm với salad.

3. Không uống nước ngọt có ga

Hãy thay thế các loại nước ngọt, nước uống có gas bằng các loại trà, nước trái cây hoặc nước lọc. 

4. Hạn chế ăn giò, chả

Trong món chả, giò chứa nhiều hàn the và chất bảo quản (trừ trường hợp nhà bạn làm). Hãy ăn thức ăn chế biến từ thịt, cá tươi.

Một năm chỉ có 3 ngày Tết thôi nên các bạn chỉ cần chú ý một chút là được và nhớ đều đặn tập thể dục.

Lệ Hà

Theo Báo Lao Động