Dậy thì sớm ở trẻ em: Nguyên nhân và dấu hiệu nhận biết

Dậy thì là một giai đoạn quan trọng, đánh dấu sự chuyển đổi từ trẻ em sang tuổi trưởng thành. Tuy nhiên, khi quá trình này diễn ra sớm hơn bình thường, nó có thể ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất và tinh thần của trẻ. Vậy dậy thì sớm là gì? Viện Y học ứng dụng Việt Nam sẽ cung cấp những thông tin khoa học giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về vấn đề này.

Định nghĩa dậy thì sớm

Dậy thì sớm là sự xuất hiện các đặc tính sinh dục thứ phát trước tuổi bình thường.

• Ở bé gái, dậy thì sớm được chẩn đoán khi các dấu hiệu dậy thì xuất hiện trước 8 tuổi, có các dấu hiệu sau: phát triển ngực, mọc lông mu, thay đổi hình dáng cơ quan sinh dục ngoài và có kinh nguyệt.
• Ở bé trai, dậy thì sớm được xác định khi các dấu hiệu như tinh hoàn hoặc dương vật to lên, xuất hiện lông mu, nổi mụn trứng cá và giọng nói trầm đi xuất hiện trước 9 tuổi.

Theo các chuyên gia, độ tuổi dậy thì trung bình hiện nay ở các bé gái là từ 8 đến 13 tuổi, và ở các bé trai là từ 9 đến 14 tuổi. Dậy thì sớm được coi là một rối loạn nội tiết, ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất và tâm sinh lý của trẻ.

Nguyên nhân gây dậy thì sớm ở trẻ em

Dậy thì sớm ở trẻ em có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau. Dậy thì sớm có thể do di truyền, huyết thống. Nếu trong gia đình có người từng bị dậy thì sớm, nguy cơ trẻ bị dậy thì sớm cũng sẽ cao hơn.

Các bệnh lý liên quan đến tuyến yên, tuyến giáp, buồng trứng, tinh hoàn… có thể gây ra sự mất cân bằng hormone, dẫn đến dậy thì sớm.

Các khối u ở não, buồng trứng, tinh hoàn… có thể kích thích sản xuất hormone sinh dục, gây dậy thì sớm. Chấn thương sọ não có thể ảnh hưởng đến hoạt động của vùng dưới đồi, gây tăng tiết hormone GnRH, dẫn đến dậy thì sớm trung ương.

Tiếp xúc với các sản phẩm chứa estrogen hoặc testosterone như kem, thuốc mỡ, thực phẩm chức năng… có thể gây dậy thì sớm ngoại biên.

Béo phì có thể làm tăng nguy cơ dậy thì sớm, đặc biệt là ở bé gái. Mô mỡ dư thừa có thể sản xuất estrogen, góp phần gây ra dậy thì sớm.

Ô nhiễm môi trường, tiếp xúc với các chất độc hại cũng có thể là một yếu tố nguy cơ gây dậy thì sớm.

Chế độ ăn uống không hợp lý, lạm dụng thực phẩm chế biến sẵn, đồ ăn nhanh… có thể làm tăng nguy cơ béo phì và dậy thì sớm.

Đọc thêm tại bài viết:  Dậy thì sớm ở trẻ em

Các dấu hiệu nhận biết trẻ dậy thì sớm

Ngoài các dấu hiệu đặc trưng kể trên, cha mẹ cũng cần chú ý đến những thay đổi khác ở trẻ.

• Chiều cao: Trẻ dậy thì sớm thường có chiều cao vượt trội so với bạn bè cùng trang lứa. Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng này sẽ chậm lại và dừng lại sớm, khiến trẻ có nguy cơ thấp lùn khi trưởng thành.
• Tâm sinh lý: Trẻ dậy thì sớm có thể trải qua những thay đổi tâm sinh lý như nhạy cảm, dễ xúc động, cáu gắt, tự ti, lo lắng…
• Thay đổi nội tiết: sự thay đổi về nội tiết tố có thể khiến trẻ bị mụn trứng cá. Tuyến mồ hôi hoạt động mạnh hơn trong giai đoạn dậy thì, khiến trẻ có mùi cơ thể đặc trưng

Đọc thêm tại bài viết: Vì sao trẻ dậy thì sớm có nguy cơ bị lùn? 

Tác động của dậy thì sớm

Dậy thì sớm không chỉ gây ra những thay đổi về thể chất mà còn ảnh hưởng không nhỏ đến tâm lý của trẻ. Sự phát triển sớm hơn so với bạn bè đồng trang lứa có thể khiến trẻ cảm thấy lạc lõng, khác biệt và xấu hổ. Dưới đây là một số tác động tâm lý thường gặp ở trẻ dậy thì sớm:

• Dậy thì sớm khiến xương phát triển nhanh chóng và đóng sớm, khiến trẻ có nguy cơ thấp lùn khi trưởng thành.
• Sự khác biệt về ngoại hình so với bạn bè có thể khiến trẻ cảm thấy tự ti, mặc cảm, đặc biệt là khi bị trêu chọc hoặc kỳ thị. Trẻ có thể gặp khó khăn trong việc hòa nhập với bạn bè đồng trang lứa do sự khác biệt về ngoại hình và tâm sinh lý.
• Trẻ dậy thì sớm có thể thu hút sự chú ý của những kẻ xấu, tăng nguy cơ bị lạm dụng tình dục.
• Dậy thì sớm có thể khiến trẻ có kinh nguyệt sớm, tăng nguy cơ mắc các bệnh phụ khoa, u nang buồng trứng…
• Những thay đổi về tâm sinh lý có thể khiến trẻ mất tập trung, giảm hiệu quả học tập.

Đọc thêm tại bài viết:   Dậy thì sớm: liệu có cách nào ngăn ngừa không?

Kết luận

Dậy thì sớm là một vấn đề sức khỏe cần được quan tâm và can thiệp kịp thời.Cha mẹ cần trang bị kiến thức về dậy thì sớm để có thể nhận biết các dấu hiệu và đưa trẻ đi khám bác sĩ chuyên khoa nội tiết để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Việc điều trị dậy thì sớm thường nhằm mục đích làm chậm quá trình dậy thì, giúp trẻ đạt được chiều cao tối đa và giảm thiểu các ảnh hưởng tâm lý. Bên cạnh đó, cha mẹ cần đồng hành cùng con, chia sẻ, lắng nghe và hỗ trợ con vượt qua giai đoạn khó khăn này.

Phòng khám chuyên khoa dinh dưỡng VIAM – Viện Y học ứng dụng Việt Nam cung cấp dịch vụ khám và tư vấn dinh dưỡng cho trẻ suy dinh dưỡng, thừa cân, béo phì, phụ mang thai,… Liên hệ ngay hotline 0935.18.3939 / 024.3633.5678  hoặc truy cập viamclinic.vn để đặt lịch ngay!