Béo phì và thừa cân đang là vấn đề phổ biến trên toàn cầu và làm tăng nguy cơ mắc nhiều bệnh mạn tính không lây. Một phương pháp điều trị mới bằng đường tiêm, semaglutide, vừa được khuyến nghị sử dụng ở Vương quốc Anh. Các mũi tiêm có thể giúp người dùng đạt được mức cân nặng trung bình.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) định nghĩa thừa cân và béo phì là: “sự tích tụ chất béo bất thường hoặc quá mức mà có thể làm suy giảm sức khỏe.
Trên thế giới, tỷ lệ béo phì gần như đã tăng gấp ba lần kể từ năm 1975, và tỷ lệ này vẫn đang tiếp tục gia tăng. Vào năm 2018, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) đã định nghĩa béo phì là tình trạng chỉ số BMI ≥30 và báo cáo rằng 42,4% người trưởng thành ở Hoa Kỳ bị béo phì. Vào năm 2019, 27% nam giới và 29% nữ giới ở Anh bị béo phì.
Béo phì làm tăng nguy cơ mắc nhiều vấn đề sức khỏe, bao gồm:
- Bệnh tim;
- Đột quỵ;
- Tiểu đường loại 2;
- Một số loại ung thư, bao gồm vú, thận, gan và đại tràng.
Việc tự dùng thuốc tiêm
Hiện nay, nhiều người gặp phải tình trạng khó đạt được và duy trì cân nặng khuyến nghị. Viện Y tế và Chất lượng Điều trị Quốc gia Anh (National Institute of Health and Care Excellence (NICE)) đã khuyến nghị một loại thuốc tiêm giảm cân- Thuốc semaglutide, để sử dụng ở Vương quốc Anh bởi Dịch vụ Y tế Quốc gia Anh (National Health Service – NHS). Tuy nhiên, các cơ quan quản lý của Vương quốc Anh vẫn chưa hoàn toàn chấp thuận phương pháp điều trị này, mặc dù Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA)đã được phê duyệt chúng vào năm ngoái.
Thuốc semaglutide, tên thương hiệu Wegovy, bắt chước hormonepeptit-1 giống glucagon mà cơ thể sản sinh ra sau khi ăn, giúp cơ thể cảm thấy no hơn, do đó không bị đói và ăn ít hơn.
Trong một nghiên cứu thử nghiệm năm 2021, 1.961 người trưởng thành có BMI trên 30 (trung bình là 37,9) được phân bổ theo tỷ lệ 2: 1 để điều trị bằng semaglutide hoặc giả dược. Nhóm điều trị tự tiêm hàng tuần 2,4 miligam (mg) semaglutide; nhóm đối chứng nhận giả dược theo cách tương tự. Những người tham gia và các nhà nghiên cứu đều không biết ai thuộc nhóm nào.
Tất cả những người tham gia thử nghiệm cũng tuân theo chế độ ăn kiêng giảm calo và tăng cường hoạt động thể chất. Họ được tư vấn 4 tuần một lần để giúp duy trì việc thay đổi lối sống.
Kết quả của thử nghiệm rất ấn tượng. Trong nhóm điều trị, những người tham gia giảm trung bình 14,9% trọng lượng cơ thể trong 68 tuần thử nghiệm. Những người dùng giả dược giảm trung bình 2,4% trọng lượng cơ thể.
Hơn một nửa số người trong nhóm điều trị giảm hơn 15% trọng lượng cơ thể. Trong khi chỉ có 4,9% nhóm dùng giả dược giảm được trọng lượng tương tự. Những người trong cả hai nhóm nghiên cứu đều báo cáo một số tác dụng phụ từ nhẹ đến trung bình, chẳng hạn như tiêu chảy, đầy hơi và khó tiêu.
Tuy nhiên, bất chấp những tác dụng phụ này, không ai trong số những người tham gia ngừng điều trị.
Ai có thể được điều trị?
Semaglutide chỉ được khuyên dùng cho một số người bị béo phì, vì nhiều người vẫn có thể đạt được và duy trì cân nặng vừa phải thông qua chế độ ăn kiêng và tập thể dục.
NICE khuyến nghị các bác sĩ chuyên khoa có thể kê đơn thuốc cho những người có chỉ số BMI trên 35 và có ít nhất một tình trạng sức khỏe liên quan đến cân nặng, chẳng hạn như tăng huyết áp, tiểu đường loại 2 hoặc bệnh tim mạch vành. Các bác sỹ có thể kê đơn cho những người có chỉ số BMI thấp hơn 35 trong những trường hợp đặc biệt.
NICE cũng quy định rằng bác sĩ chuyên khoa chỉ kê đơn thuốc như một phần của chương trình quản lý cân nặng và sử dụng tối đa thuốc trong vòng 2 năm.
Thuốc có thể là một giải pháp thay thế cho phẫu thuật để giảm cân không? Hiện nay chưa có lựa chọn điều trị y tế nào được chứng minh là có hiệu quả, dù là ngắn hạn hoặc dài hạn, như phẫu thuật giảm cân cho những người đáp ứng được tiêu chuẩn để phẫu thuật.
Các vấn đề dài hạn
Các chuyên gia đặt câu hỏi liệu loại thuốc này có phải là giải pháp lâu dài cho những người đang cố gắng đạt được và duy trì cân nặng trung bình hay không. Một người tham gia thử nghiệm, người đã giảm 22% trọng lượng cơ thể trong cả quá trình, nhận thấy sự thèm ăn trở lại sau khi ngừng tiêm và tăng cân dần trở lại như trước đây.
Có thể thấy, tất cả các chiến lược giảm cân đều yêu cầu sự thay đổi lối sống liên tục; nếu không, hầu hết chúng ta sẽ tăng trở lại gần như, nếu không phải là toàn bộ, số cân của chúng ta trước đây. Nếu có sự chuyển hướng quan điểm về béo phì giống như một bệnh mãn tính, chẳng hạn như bệnh tiểu đường hoặc tăng huyết áp, thì các lựa chọn thuốc dài hạn tốt hơn cần được nghiên cứu và phát triển thêm.
Điều quan trọng của bất kỳ phương pháp giảm cân nào là việc có thể duy trì số cân đã giảm trong thời gian dài hay không. Giảm cân đã khó, nhưng giữ được cân nặng còn khó hơn.
Tìm hiểu thêm: Chế độ ăn dinh dưỡng cho người thừa cân béo phì hiệu quả
Hãy đến với Phòng khám chuyên khoa Dinh dưỡng VIAM để được chuyên gia tư vấn chế độ ăn khoa học và lịch trình sinh hoạt hợp lý giúp cơ thể luôn khỏe mạnh bạn nhé! Mọi thông tin xin liên hệ Hotline: 0935.18.3939 hoặc Fanpage Phòng khám chuyên khoa Dinh dưỡng VIAM.
ThS. BS Đoàn Ngọc Hà
Phòng khám chuyên khoa dinh dưỡng VIAM
