Thiếu máu do thiếu vitamin

Thiếu máu do thiếu vitamin B12 và folate (vitamin B9) có thể gây ra các vấn đề về sức khỏe. Cùng tìm hiểu về thiếu máu do thiếu vitamin qua bài viết sau đây!

Thiếu máu do thiếu vitamin là tình trạng các tế bào hồng cầu không khỏe mạnh do lượng vitamin B12 và folate (Vitamin B9) thấp hơn bình thường. Bạn có thể mắc bệnh này nếu bữa ăn của bạn thiếu các thực phẩm có chứa vitamin B12 và folate, hoặc nếu cơ thể bạn gặp khó khăn trong việc hấp thụ hoặc xử lý các loại vitamin này.

Nếu không có các chất dinh dưỡng này, cơ thể sẽ sản xuất ra các tế bào hồng cầu, chúng trưởng thành không trọn vẹn, có kích cỡ quá lớn và không hoạt động bình thường, giảm khả năng vận chuyển oxy của hồng cầu và gây ra các vấn đề về sức khỏe.

Đọc thêm tại bài viết: 7 triệu chứng không phổ biến của tình trạng thiếu máu

Triệu chứng

Thiếu máu do thiếu vitamin thường phát triển từ từ trong nhiều tháng. Các dấu hiệu và triệu chứng ban đầu có thể không rõ ràng nhưng thường tăng lên khi tình trạng thiếu hụt trở nên trầm trọng hơn. Những dấu hiệu và triệu chứng này có thể bao gồm:

• Mệt mỏi
• Khó thở
• Chóng mặt
• Da, niêm mạc nhợt nhạt hoặc vàng da
• Nhịp tim không đều
• Sụt cân
• Tê hoặc ngứa ran ở tay và chân
• Yếu cơ
• Di chuyển không ổn định
• Lú lẫn hoặc hay quên

Nguyên nhân

Thiếu máu do thiếu vitamin có thể xảy ra nếu bạn không ăn đủ thực phẩm có chứa vitamin B12 và folate, hoặc nếu cơ thể bạn gặp khó khăn trong việc hấp thụ hoặc xử lý các loại vitamin này.

Thiếu vitamin B12

Việc thiếu vitamin B12 có thể do:

• Chế độ ăn uống: Vitamin B12 chủ yếu có trong thịt, trứng và sữa, vì vậy những người không ăn những loại thực phẩm này (chẳng hạn những người ăn chay) có thể cần dùng thực phẩm bổ sung B12 như là một số loại ngũ cốc ăn sáng và một số sản phẩm bổ sung dinh dưỡng.
• Thiếu máu ác tính: Tình trạng này xảy ra khi hệ thống miễn dịch của cơ thể tấn công các tế bào niêm mạc của dạ dày, làm giảm sản xuất một chất gọi là yếu tố nội tại. Nếu thiếu yếu tố nội tại này, vitamin B12 không thể được hấp thụ trong ruột.
• Phẫu thuật dạ dày: Nếu một phần dạ dày hoặc ruột của bạn đã được phẫu thuật cắt bỏ, điều đó có thể làm giảm yếu tố nội tại và diện tích của dạ dày để hấp thụ vitamin B12.
• Các vấn đề về đường ruột: Bệnh Crohn và bệnh Celiac có thể cản trở quá trình hấp thụ vitamin B12, nếu bạn bị nhiễm sán dây khi ăn cá bị nhiễm bệnh cũng gây cản trở hấp thụ vitamin B12.

Đọc thêm tại bài viết: Người bị thiếu máu do thiếu vitamin B12 nên ăn gì?

Thiếu folate

Folate còn được gọi là vitamin B9, folate là một chất dinh dưỡng chủ yếu có trong rau lá xanh đậm và gan. Thiếu folate có thể xảy ra khi không ăn đủ các thực phẩm có chứa folate hoặc cơ thể không thể hấp thụ folate từ thực phẩm.

Các vấn đề về hấp thụ có thể do:

• Các bệnh đường ruột như bệnh celiac
• Phẫu thuật cắt bỏ một phần lớn ruột
• Uống quá nhiều rượu
• Tác dụng phụ của thuốc, chẳng hạn như một số loại thuốc chống co giật

Phụ nữ mang thai và phụ nữ đang cho con bú cũng như những người đang chạy thận nhân tạo vì bệnh thận có nhu cầu về folate tăng cao hơn bình thường.

Thiếu folate có thể gây ra dị tật bẩm sinh trong thai kỳ. Tuy nhiên, tình trạng thiếu folate hiện nay ít phổ biến hơn ở các quốc gia thường xuyên bổ sung folate vào các sản phẩm thực phẩm như bánh mì, ngũ cốc và mì ống.

Các yếu tố nguy cơ

Những yếu tố có thể làm tăng nguy cơ thiếu máu do thiếu vitamin bao gồm:

• Một số bệnh tự miễn như bệnh Crohn, bệnh celiac và bệnh tiểu đường type 1
• Phẫu thuật cắt bỏ một phần dạ dày hoặc ruột
• Tuổi cao
• Sử dụng rượu thời gian dài (mãn tính)

Biến chứng

Thiếu vitamin B12 hoặc folate làm tăng nguy cơ mắc nhiều vấn đề sức khỏe, bao gồm:

• Biến chứng khi mang thai: Thai nhi nếu không nhận đủ folate từ mẹ có thể bị dị tật bẩm sinh ở não và tủy sống.
• Rối loạn hệ thần kinh: Thiếu vitamin B12 nếu không được điều trị có thể dẫn đến các vấn đề về thần kinh chẳng hạn như ngứa ran dai dẳng ở tay và chân hoặc các vấn đề về thăng bằng. Thiếu vitamin B12 cũng có thể dẫn đến lú lẫn và hay quên vì vitamin B12 cần thiết cho chức năng não khỏe mạnh.
• Ung thư dạ dày. Thiếu máu ác tính làm tăng nguy cơ ung thư dạ dày hoặc ruột.

Phòng ngừa

Bạn có thể phòng ngừa một số dạng thiếu máu do thiếu vitamin bằng cách lựa chọn chế độ ăn uống lành mạnh và đa dạng nhiều loại thực phẩm.

Thực phẩm giàu vitamin B12 bao gồm:

• Thịt bò, gan, gà và cá
• Trứng
• Thực phẩm có bổ sung vitamin B12 chẳng hạn như ngũ cốc ăn sáng
• Sữa, pho mát và sữa chua

Thực phẩm giàu folate bao gồm:

• Súp lơ xanh, rau bina, măng tây và đậu lima
• Cam, chanh, chuối, dâu tây và dưa
• Các sản phẩm ngũ cốc bổ sung folate
• Gan, thận, nấm men, nấm và đậu phộng

Nhu cầu của vitamin B12 và folate đối với người trưởng thành trong chế độ ăn uống hàng ngày:

• Vitamin B12: 2,4 microgam (mcg)
• Folate hoặc axit folic (vitamin B9): 400 microgam (mcg)

Phụ nữ mang thai và cho con bú sẽ cần nhiều Folate hơn bình thường.

Hầu hết mọi người đều có thể nhận đủ vitamin từ các thực phẩm trong chế độ ăn hàng ngày. Nhưng nếu bạn thuộc nhóm nguy cơ cao thiếu vitamin như chế độ ăn uống bị hạn chế hoặc đã phẫu thuật cắt dạ dày, bạn có thể cần dùng thực phẩm bổ sung vitamin. Hãy nhớ hỏi ý kiến bác sĩ trước khi bắt đầu uống bất kỳ loại thực phẩm bổ sung nào.