Nhiều bậc cha mẹ có thể cảm thấy thất vọng khi trẻ không chịu ăn bất cứ thứ gì. Nó có thể bắt đầu từ những sự từ chối của trẻ dành cho những món trẻ không thích. Sau đó, điều tiếp theo bạn biết là trẻ chỉ ăn đi ăn lại những món trẻ đồng ý ăn và bạn tự hỏi liệu trẻ có phát triển tốt chỉ dựa vào sữa, hoặc cơm, hay vài lát bánh mỳ không? Hãy cùng VIAM Clinic tìm hiểu về tình trạng này và phải làm gì khi trẻ không chịu ăn tại bài viết dưới đây.
Trước khi rơi vào tình trạng biến bữa ăn trở thành cuộc chiến, hãy nhớ rằng từ chối ăn là một hành vi phổ biến của trẻ em. Và trong hầu hết các trường hợp, đó không phải là do bất cứ nguyên nhân gì nghiêm trọng mà thay vào đó là do những điều hoàn toàn bình thường như:
- Sở thích cá nhân của trẻ
- Trẻ không đói
- Miễn cưỡng thử một cái gì đó mới
- Các bệnh thường gặp ở trẻ em (như đau họng hoặc đau bụng)
- Một ngày chán ăn (người lớn cũng thường có những ngày như thế này)
Tuy nhiên, đôi khi các vấn đề nghiêm trọng hơn đang xảy ra với trẻ. Vì vậy, điều quan trọng là phải hiểu lý do tại sao trẻ từ chối ăn, cũng như các cách để khuyến khích mối quan hệ lành mạnh của trẻ với thức ăn.
Contents
Có phải chỉ là trẻ kén ăn?
Khi một đứa trẻ không chịu ăn, điều đầu tiên mà nhiều bậc cha mẹ làm là cho rằng đứa trẻ kén ăn. Nhưng điều quan trọng là phải biết ý nghĩa thực sự của định nghĩa này và đó không phải là lý do duy nhất khiến trẻ bỏ ăn.
Kén ăn thường là việc từ chối ăn một số loại thực phẩm hoặc chỉ muốn ăn đi ăn lại cùng một loại thực phẩm. Trong khi những thành viên còn lại trong gia đình thưởng thức nhiều loại thực phẩm trong bữa ăn, người kén ăn có thể chỉ muốn một vài món quen thuộc. Trong nhiều trường hợp, sự từ chối của họ liên quan nhiều đến sở thích.
Mặt khác, ngoài sở thích hạn chế, bạn có thể nhận thấy các vấn đề khác, chẳng hạn như nôn trớ hoặc khó nuốt hoặc nhai một số loại thực phẩm. Mặc dù điều này không phổ biến nhưng nó có thể là dấu hiệu cho thấy trẻ có một vấn đề tiềm ẩn nào đó về sức khỏe.
Dù vấn đề là gì, bạn không nên cố ép trẻ ăn. Nhưng bạn cũng không nên chiều theo những món trẻ muốn ăn. Một cách tiếp cận tốt hơn là cố gắng đưa ít nhất một trong những loại thực phẩm ưa thích lành mạnh của chúng vào mỗi bữa ăn đồng thời chuẩn bị các loại thực phẩm khác. Bạn có thể cho phép trẻ ăn chỉ những gì trẻ thích trên bát hoặc khay. Trẻ có thể gạt cơm và bông cải sang một bên, nhưng lại vui vẻ ăn thịt gà. Điều quan trọng là có sẵn nhiều loại thực phẩm và giữ cho mọi thứ tích cực.
Đọc thêm bài viết: Thức ăn bổ dưỡng cho trẻ biếng ăn.
Chuẩn bị để thành công trong bữa ăn
Dưới đây là một số ý tưởng có thể khuyến khích trẻ kén ăn thích ngồi xuống bàn dùng bữa – trong khi nếm thử nhiều loại thực phẩm.
Hạn chế phiền nhiễu trong bữa ăn
Cho phép trẻ sử dụng máy tính bảng, điện thoại thông minh và xem TV trong giờ ăn có thể khiến trẻ mất hứng thú ăn uống. Mặc dù đây có vẻ là một cách để giữ cho trẻ yên lặng và bận rộn, nhưng tốt hơn hết là bạn nên hạn chế sử dụng các thiết bị điện tử và những thứ gây xao nhãng khác cho trẻ trong khi ăn. Bạn cũng có thể cùng trẻ lập mô hình này bằng cách cất điện thoại di động của mình đi.
Với việc tập trung vào thức ăn, trò chuyện và gắn kết gia đình, con bạn có thể ăn uống dễ dàng hơn. Ngoài ra, hãy chắc chắn rằng khu vực ăn uống thoải mái và mọi người đều có không gian để thưởng thức bữa ăn của mình. Sử dụng một chiếc ghế phù hợp với con bạn để chúng cảm thấy thoải mái khi ngồi vào bàn ăn.
Chuẩn bị khẩu phần thức ăn phù hợp
Có thể vấn đề không phải là con bạn không chịu ăn mà là chúng không chịu ăn hết thức ăn trên đĩa của mình. Hãy nhớ rằng, trẻ em không cần nhiều thức ăn như người lớn. Vì vậy, nếu bạn đặt quá nhiều vào đĩa của trẻ, trẻ có thể không ăn hết. Điều này không phải vì chúng khó ăn, mà vì chúng đã no.
Hãy thử đặt một phần nhỏ hơn trước mặt trẻ. Trẻ có thể sẽ đòi ăn thêm một chút nữa. Cũng nên nhớ rằng trẻ có thể không đói ngay từ đầu. Trẻ em, đặc biệt là trẻ nhỏ, có thể có những thay đổi lớn về khẩu vị trong suốt một ngày hoặc thậm chí trong vài ngày đến vài tuần. Không nhất thiết phải cho trẻ ăn trong mỗi bữa ăn.
Không sắp xếp giờ ăn quá gần giờ đi ngủ
Bắt một đứa trẻ ngái ngủ, bồn chồn ngồi xuống và ăn có thể là một thử thách. Vì vậy, đừng lên lịch cho các bữa ăn quá gần giờ đi ngủ hoặc quá sớm trước hoặc sau một hoạt động.
Loại bỏ căng thẳng trong giờ ăn
Ép buộc, gây áp lực hoặc la mắng trẻ ăn không giúp ích gì cả. Một khi trẻ trở nên khó chịu hoặc bắt đầu khóc, mọi cơ hội để ăn uống của chúng sẽ biến mất. Vì vậy, trong khi bạn có thể muốn khuyến khích trẻ ăn uống, đừng tạo quá nhiều áp lực cho trẻ.
Cho trẻ tham gia vào việc chuẩn bị thức ăn
Mặc dù nhiều trẻ nhỏ thích cùng một loại thức ăn ngày này qua ngày khác, nhưng sự đa dạng có thể tạo thêm hứng thú cho bữa ăn. Nếu bạn thấy mình chuẩn bị cho trẻ ăn đi ăn lại cùng một loại thức ăn – thậm chí có thể do con bạn yêu cầu loại thức ăn đó ngay từ đầu – thì việc thay đổi mọi thứ có thể giúp ích.
Cho phép con bạn giúp bạn chọn thức ăn mới để thử. Khuyến khích trẻ giúp lập kế hoạch, mua sắm và chuẩn bị thức ăn. Nếu trẻ giúp chuẩn bị bữa ăn, trẻ có thể hào hứng hơn khi ăn.
Đọc thêm bài viết: Giúp trẻ cải thiện tình trạng biếng ăn.
Giảm thức ăn và đồ uống ngoài bữa ăn
Một số trẻ không chịu ăn khi trẻ đã ăn quá nhiều đồ ăn nhẹ hoặc đồ uống trong ngày. Trẻ có dạ dày nhỏ hơn người lớn nên sẽ nhanh no hơn. Và nếu một đứa trẻ không cảm thấy đói vào giờ ăn, thì chúng sẽ ăn ít hơn. Vì vậy, ngoài trường hợp trẻ đói thật sự và bạn buộc phải cho trẻ ăn, bạn cần phải hạn chế việc ăn vặt của trẻ – chẳng hạn như bánh kẹo – bởi ăn vặt có thể dẫn đến việc ăn uống vô độ và đầy bụng trước giờ ăn chính.
Hiểu phong cách ăn uống của con bạn
Tùy thuộc vào phong cách ăn uống của con bạn, trẻ có thể đòi ăn nhiều hơn hoặc ít hơn vào những thời điểm khác nhau trong ngày. Vì vậy, mặc dù con bạn có thể không chịu ăn vào bữa tối, nhưng chúng có thể ăn nhiều vào bữa sáng hoặc bữa trưa.
Đây có phải là vấn đề về cảm giác?
Nói rõ hơn, hầu hết những điều có thể khiến trẻ nhỏ từ chối thức ăn là hoàn toàn bình thường. Tuy nhiên, có một số vấn đề khá hiếm gặp nhưng lại đáng lo ngại hơn khi chúng xảy ra. Ví dụ, hiếm khi có một số trẻ không chịu ăn vì chúng có vấn đề về cảm giác với thức ăn. Điều này hoàn toàn khác với việc kén ăn. Trong khi một người kén ăn có thể không thích một loại thức ăn nào đó, thì việc ăn loại thức ăn này lại tạo ra quá tải cảm giác.
Trẻ em có vấn đề về giác quan có thể nhạy cảm với một số kết cấu hoặc màu sắc của thực phẩm. Những vấn đề này thay đổi từ trẻ này sang trẻ khác. Ví dụ, nếu trẻ chỉ chịu được thức ăn mềm, trẻ có thể nôn trớ khi ăn bất cứ thứ gì có kết cấu giòn. Nếu con bạn được chẩn đoán có vấn đề về giác quan ảnh hưởng đến khả năng ăn uống, thì việc giải quyết vấn đề này có thể bao gồm việc hiểu con bạn và giới thiệu những món ăn thu hút các giác quan của chúng. Vì vậy, nếu con bạn không thể xử lý thức ăn màu xanh lá cây nhưng lại ổn với thức ăn màu cam hoặc vàng, bạn có thể thêm khoai lang và cà rốt vào thực đơn.
Một số trẻ cũng được hưởng lợi từ liệu pháp cho ăn, điều này có thể giúp chúng phát triển các mô hình và hành vi ăn uống lành mạnh hơn. Loại trị liệu này có thể giúp những người gặp khó khăn khi nhai, nuốt hoặc ăn một số kết cấu nhất định và giải quyết các vấn đề khác liên quan đến thực phẩm.
Vấn đề có phải là về kỹ năng vận động miệng không?
Nếu con bạn gặp khó khăn trong việc ăn uống, vấn đề có thể là về kỹ năng vận động miệng hoặc về cơ chế ăn uống. Điều này hiếm gặp hơn nhiều so với việc chỉ đơn giản là “kén ăn”, nhưng một số trẻ em có thể gặp vấn đề về khía cạnh này.
Với vấn đề về kỹ năng vận động miệng, trẻ có thể ho nhiều, nghẹn hoặc nôn khi ăn. Điều này có thể gây ra căng thẳng hoặc lo lắng liên quan đến thực phẩm, và nếu trẻ bỏ ăn, về lâu dài có thể dẫn đến thiếu hụt dinh dưỡng. Liệu pháp cho ăn cũng có thể giúp trẻ vượt qua vấn đề này.
Đọc thêm bài viết: Trẻ biếng ăn cần ăn như thế nào để đầy đủ chất dinh dưỡng?
Vấn đề có liên quan đến đau không?
Nếu từ chối ăn là một vấn đề tương đối mới với trẻ, một cơn đau nào đó có thể là thứ khiến việc ăn uống trở nên khó khăn. Điều này có nhiều khả năng hơn nếu con bạn có các dấu hiệu bệnh tật khác như sốt hoặc tiêu chảy. Thay vì trở nên thất vọng với con bạn, hãy đặt câu hỏi (nếu chúng đủ lớn để trả lời) để tìm ra gốc rễ của vấn đề.
Một số vấn đề có thể khiến việc ăn uống trở nên khó khăn bao gồm:
- Mọc răng
- Đau răng
- Đau họng
- Trào ngược axit
Một số trẻ cũng có thể từ chối ăn nếu trẻ cũng gặp các vấn đề khác. Táo bón có thể làm cho dạ dày của trẻ đầy hơi, điều này có thể ảnh hưởng đến sự thèm ăn của trẻ. Hoặc, trẻ có thể bị dị ứng hoặc nhạy cảm với thực phẩm và bị đau miệng, đau dạ dày hoặc đầy hơi sau khi ăn một loại thực phẩm cụ thể. Kết quả là, trẻ có thể bắt đầu liên kết thức ăn với nỗi đau và từ chối các món ăn đó.
Là vấn đề hành vi?
Trẻ em có thể bướng bỉnh và không chịu ăn như một hành động chống đối. Nhưng đôi khi có những điều sâu sắc hơn đang diễn ra. Gần đây con bạn có trải qua một sự thay đổi lớn nào không? Có thể gia đình đã chuyển đến một ngôi nhà hoặc thành phố mới, hoặc có thể một người thân yêu hoặc thú cưng đã chết. Một số trẻ chán ăn và bỏ ăn vì tình trạng căng thẳng. Tin tốt là việc từ chối ăn trong những tình huống này thường chỉ là tạm thời. Nói chuyện với con bạn về tình huống và đưa ra sự trấn an có thể giúp chúng cảm thấy tốt hơn.
Cũng nên nhớ rằng một đứa trẻ có thể ngừng ăn như một cách để kiểm soát cuộc sống của chúng. Nhưng bữa ăn không nhất thiết phải là cuộc tranh giành quyền lực giữa cha mẹ và con cái.
Nếu bạn cảm thấy vấn đề cơ bản là sự kiểm soát, hãy chuẩn bị ít nhất một loại thức ăn mà con bạn sẽ ăn và đừng quan trọng hóa việc không ăn hết khay thức ăn của trẻ. Bạn càng khăng khăng bắt chúng ăn, chúng càng có thể từ chối ăn.
Đó có phải là chứng rối loạn ăn uống không?
Rối loạn ăn uống có thể phát triển ở trẻ em. Một loại hiếm gặp có thể ảnh hưởng đến một đứa trẻ là chứng rối loạn ăn uống hạn chế tránh né. Đây là khi việc từ chối và hạn chế thức ăn trở nên nghiêm trọng đến mức trẻ bị thiếu hụt dinh dưỡng và năng lượng.
Trẻ em mắc chứng rối loạn này gặp khó khăn trong việc duy trì sự phát triển lành mạnh và việc tránh ăn của chúng ảnh hưởng đến các lĩnh vực khác trong cuộc sống của chúng như trường học và các mối quan hệ.
Một số trẻ lớn hơn cũng có thể phải vật lộn với chứng cuồng ăn hoặc biếng ăn. Các dấu hiệu có thể có của chứng rối loạn ăn uống có thể bao gồm:
- Chóng mặt và ngất xỉu
- Nhiệt độ cơ thể thấp
- Thiếu cân
- Giảm cân cực độ
- Lo lắng, bất an
- Nôn mửa
- Kinh nguyệt không đều
- Tăng trưởng chậm
- Móng tay dễ gãy
- Bầm tím trên da
- Rụng tóc
Nếu bạn nghi ngờ trẻ bị rối loạn ăn uống, hãy nói chuyện với con bạn và đưa trẻ tới khám với bác sĩ.
Kết luận
Không chịu ăn là một thử thách phổ biến trong việc nuôi dạy con cái. Trên thực tế, nó thường là một hiện tượng phổ biến mà hầu như trẻ nào cũng sẽ trải qua trong những năm chập chững biết đi. Điều này có thể gây ra nhiều lo lắng cho cha mẹ, nhưng nó thường là bình thường, tạm thời và cuối cùng sẽ tự khỏi.
Nhưng trong khi kén ăn hoặc sự thèm ăn lên xuống bình thường của trẻ có thể là vấn đề gốc rễ, thì đó không phải lúc nào cũng là nguyên nhân duy nhất. Tùy thuộc vào vấn đề tiếp diễn trong bao lâu và những triệu chứng khác mà trẻ có, nó thực sự có thể do một vấn đề khác gây ra cần được giải quyết.
Tìm cách giải quyết tình trạng từ chối ăn theo hướng tích cực có thể giúp giải quyết vấn đề và mang đến những bữa ăn vui vẻ hơn, nhưng nếu bạn nghi ngờ những vấn đề tiềm ẩn vượt quá những dấu hiệu bình thường, hãy nói chuyện với bác sĩ.
Hãy đến với Phòng khám chuyên khoa Dinh dưỡng VIAM để được chuyên gia tư vấn chế độ ăn khoa học và sinh hoạt hợp lý để giúp cơ thể luôn khỏe mạnh bạn nhé! Đặt lịch khám TẠI ĐÂY hoặc liên hệ Hotline: 0935.18.3939 / 024.3633.5678
BS. Đoàn Thu Hồng – Phòng khám Chuyên khoa Dinh dưỡng VIAM
Theo Healthline
