Người bệnh gan nhiễm mỡ nên kiêng ăn gì?

Nếu bạn hoặc người thân đang bị gan nhiễm mỡ, hãy đọc bài viết dưới đây của Phòng khám chuyên khoa Dinh dưỡng VIAM để nắm được các loại thực phẩm nên tránh trong chế độ ăn hàng ngày:

Cơ thể lưu trữ chất béo để cung cấp năng lượng và duy trì nhiệt độ ở nhiều khu vực trên cơ thể. Có nhiều bộ phận tích trữ mỡ nhưng trong đó gan là cơ quan quan trọng nhất. Tuy nhiên, hàm lượng chất béo trong gan quá cao có thể là dấu hiệu của bệnh gan nhiễm mỡ. Có hai loại bệnh gan nhiễm mỡ chính đó là bệnh gan liên quan đến rượu (ARLD) và bệnh gan nhiễm mỡ không liên quan đến rượu (NAFLD). Phụ nữ mang thai cũng có thể bị một dạng bệnh gan nhiễm mỡ được gọi là gan nhiễm mỡ cấp tính khi mang thai. Biến chứng hiếm gặp này có thể xảy ra trong ba tháng cuối thai kỳ hoặc giai đoạn đầu sau sinh.

Bệnh gan nhiễm mỡ làm tổn thương gan, khiến gan không thể loại bỏ độc tố khỏi máu và sản xuất mật cho hệ tiêu hóa. Khi gan không thể thực hiện các nhiệm vụ này một cách hiệu quả, một người có nguy cơ phát triển các vấn đề khác trên khắp cơ thể.

Những thực phẩm giúp cải thiện tình trạng gan nhiễm mỡ

Người mắc bệnh gan nhiễm mỡ nên sử dụng thực phẩm tự nhiên, chưa qua chế biến có chứa carbohydrate phức hợp, chất xơ và protein. Những thực phẩm này có thể cung cấp năng lượng bền vững và giúp duy trì cảm giác no. Tùy thuộc vào loại bệnh gan nhiễm mỡ mà một người mắc phải, chuyên gia dinh dưỡng có thể giúp tạo người bệnh ra một chế độ ăn phù hợp với sở thích, triệu chứng và tình trạng sức khỏe của họ.

Đọc thêm bài viết: Các loại đồ uống tốt cho gan

Một số loại thực phẩm cụ thể có thể đặc biệt hữu ích cho những người mắc bệnh gan nhiễm mỡ bao gồm:

Tỏi

Tỏi là một thành phần chính trong nhiều chế độ ăn và thành phần này có thể mang lại lợi ích cho những người mắc bệnh gan nhiễm mỡ. Một nghiên cứu năm 2016 cho thấy các chất bổ sung bột tỏi dường như giúp giảm trọng lượng cơ thể và khối lượng mỡ trong cơ thể ở những người bị bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu.

Acid béo omega-3

Một đánh giá năm 2016 về các nghiên cứu hiện nay cho thấy rằng sử dụng acid béo omega-3 có thể cải thiện mỡ gan và nồng độ cholesterol lipoprotein mật độ cao ở những người bị bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu. Thực phẩm chứa nhiều acid béo omega-3 bao gồm: cá hồi, cá mòi, quả óc chó, hạt lanh

Cà phê

Uống cà phê là thói quen buổi sáng của nhiều người. Tuy nhiên, cà phê có thể mang lại lợi ích ngoài việc cung cấp năng lượng cho những người mắc bệnh gan nhiễm mỡ. Một nghiên cứu trên động vật năm 2019 cho thấy rằng cà phê không chứa caffein làm giảm tổn thương gan và viêm ở những con chuột ăn chế độ ăn có hàm lượng chất béo, đường fructose và cholesterol cao. Một nghiên cứu khác trên chuột cùng năm cũng cho kết quả tương tự. Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng cà phê làm giảm lượng chất béo tích tụ trong gan chuột và cải thiện cách cơ thể chuột chuyển hóa năng lượng.

Bông cải xanh

Ăn đa dạng các loại rau rất hữu ích cho những người mắc bệnh gan nhiễm mỡ và bông cải xanh là một loại rau mà người mắc bệnh gan nhiễm mỡ nên chú ý cân nhắc đưa vào chế độ ăn hàng ngày.

Một nghiên cứu trên động vật năm 2016 cho thấy việc tiêu thụ bông cải xanh trong thời gian dài giúp ngăn ngừa sự tích tụ chất béo trong gan chuột. Các nhà nghiên cứu vẫn cần tiến hành các nghiên cứu sâu hơn liên quan đến con người. Tuy nhiên, nghiên cứu ban đầu về tác động của việc sử dụng bông cải xanh đối với sự phát triển của bệnh gan nhiễm mỡ vẫn rất tích cực.

Trà xanh

Sử dụng trà cho mục đích y học là một thực tế có từ hàng ngàn năm trước. Trà xanh cung cấp một số chất chống oxy hóa, chẳng hạn như catechin. Nghiên cứu cho thấy rằng những chất chống oxy hóa này có thể giúp cải thiện các triệu chứng của bệnh gan nhiễm mỡ.

Quả óc chó

Mặc dù tất cả các loại hạt là một nguồn bổ sung tuyệt vời cho bất kỳ kế chế độ ăn nào, nhưng quả óc chó đặc biệt giàu acid béo omega-3 và có thể mang lại nhiều lợi ích cho những người mắc bệnh gan nhiễm mỡ. Mặc dù cần nhiều nghiên cứu hơn, nhưng một nghiên cứu năm 2019 cho thấy sử dụng các loại hạt nhiều hơn có liên quan đáng kể đến tỷ lệ bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu thấp hơn.

Đậu nành hoặc whey protein

Một bài đánh giá năm 2019 cho thấy rằng đậu nành và whey protein làm giảm sự tích tụ chất béo trong gan. Kết quả của một nghiên cứu trong tổng quan khác cho thấy mỡ gan giảm 20% ở phụ nữ béo phì ăn 60 gam (g) whey protein mỗi ngày trong 4 tuần. Protein đậu nành chứa chất chống oxy hóa được gọi là isoflavone giúp cải thiện độ nhạy insulin và giảm chất béo trong cơ thể.

Các loại thực phẩm nên tránh sử dụng

Bổ sung thực phẩm lành mạnh vào chế độ ăn là một cách để kiểm soát bệnh gan nhiễm mỡ. Tuy nhiên, điều quan trọng đối với những người mắc bệnh này là tránh hoặc hạn chế ăn một số loại thực phẩm khác.

Đường và thực phẩm có chứa đường bổ sung

Những người mắc bệnh gan nhiễm mỡ, đặc biệt là bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu, nên tránh hoặc hạn chế thêm đường. Những thành phần này có thể góp phần làm tăng lượng đường trong máu và tăng chất béo trong gan.

Các nhà sản xuất thường bổ sung thêm đường vào các loại thực phẩm như kẹo, kem và đồ uống ngọt như soda và nước trái cây. Đường bổ sung cũng có trong thực phẩm đóng gói, bánh nướng và thậm chí cả cà phê và trà đóng gói sẵn. Người bệnh nên hạn chế các loại đường khác, chẳng hạn như fructose và siro ngô cũng có thể giúp giảm thiểu chất béo trong gan.

Rượu bia

Uống quá nhiều rượu bia là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây ra bệnh gan cấp tính và mãn tính. Rượu bia ảnh hưởng đến gan, góp phần gây ra bệnh gan nhiễm mỡ và các tình trạng khác, chẳng hạn như xơ gan. Một người mắc bệnh gan nhiễm mỡ nên cố gắng giảm lượng đồ uống có cồn hoặc loại bỏ hoàn toàn đồ uống này khỏi chế độ ăn hàng ngày.

Ngũ cốc tinh chế

Các loại ngũ cốc đã qua chế biến và tinh chế có trong bánh mì trắng, mì ống trắng và gạo trắng. Những thực phẩm này không chứa chất xơ do đó có thể làm tăng lượng đường trong máu khi cơ thể phân hủy chúng.

Một nghiên cứu năm 2015 trên 73 người trưởng thành mắc bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu cho thấy những người sử dụng ít ngũ cốc tinh chế hơn có nguy cơ mắc hội chứng chuyển hóa thấp hơn. Mọi người có thể thay thế ngũ cốc tinh chế bằng khoai tây, các loại đậu, hoặc lúa mì và ngũ cốc nguyên hạt thay thế.

Thực phẩm chiên rán hoặc mặn

Quá nhiều thực phẩm chiên hoặc mặn có khả năng làm tăng lượng calo và có thể dẫn đến béo phì, một nguyên nhân phổ biến của bệnh gan nhiễm mỡ. Thay vào đó, bạn có thể thêm các loại gia vị và thảo mộc vào bữa ăn để tạo hương vị cho thức ăn mà không cần thêm muối. Mọi người cũng thường có thể nướng hoặc hấp thức ăn thay vì chiên rán.

Đọc thêm bài viết: Lời khuyên để tránh tổn thương gan do viêm gan

Thịt

Một nghiên cứu đánh giá năm 2019 lưu ý rằng lượng chất béo bão hòa trong chế độ ăn làm tăng lượng chất béo nội tạng, bao gồm cả gan. Thịt bò, thịt lợn và thịt nguội đều chứa nhiều chất béo bão hòa. Các chuyên gia khuyến nghị rằng người mắc bệnh gan nhiễm mỡ cố gắng tránh những thực phẩm này càng nhiều càng tốt.

Thịt nạc, cá, đậu phụ hoặc tempeh là những chất thay thế phù hợp. Tuy nhiên, cá hoang dã, nhiều dầu có thể là lựa chọn tốt nhất vì loại thực phẩm này cũng cung cấp acid béo omega-3.

Thay đổi lối sống

Thực hiện thay đổi lối sống có thể giúp những người mắc bệnh gan nhiễm mỡ giảm và kiểm soát các triệu chứng. Ví dụ về những thay đổi hữu ích bao gồm:

Điều chỉnh lượng calo

Đối với những người bị bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu, giảm cân là chiến lược quan trọng nhất để kiểm soát tình trạng bệnh. Giảm 5% trọng lượng cơ thể có thể làm giảm lượng chất béo trong gan của họ. Theo các chuyên gia, tùy thuộc vào trọng lượng cơ thể, một người bị bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu thường phải ăn khoảng 1.200–1.500 calo mỗi ngày hoặc giảm 500–1000 calo tiêu thụ hàng ngày để thấy kết quả. Vì suy dinh dưỡng là mối lo ngại đối với những người mắc gan nhiễm mỡ do rượu, nên nghiên cứu cho thấy rằng lượng calo tối ưu cho những người mắc bệnh này là khoảng 2.000 calo mỗi ngày, kết hợp khoảng 1,2 đến 1,5 g protein cho mỗi kg trọng lượng cơ thể.

Ngoài ra, ăn các bữa ăn nhỏ thường xuyên hơn với khoảng thời gian giữa các bữa ăn ngắn hơn có thể cải thiện khả năng hấp thu thức ăn.

Hoạt động thể chất

Tập thể dục thường xuyên là quan trọng đối với tất cả mọi người. Tuy nhiên, tập thể dục còn mang lại nhiều lợi ích hơn cho những người mắc bệnh gan nhiễm mỡ trong việc kiểm soát các triệu chứng. 

Các chuyên gia khuyến nghị những người bị bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu nên tập luyện ít nhất 150–300 phút với nhịp điệu vừa phải hoặc 75–150 phút tập thể dục mạnh mỗi tuần.

• Sử dụng bàn làm việc đứng
• Tập các bài tập kéo dãn mỗi sáng
• Đi bộ trên máy chạy bộ trong khi xem tivi
• Đi cầu thang bộ thay cho đi thang máy
• Làm vườn

Đây là tất cả những cách đơn giản để tăng cường độ vận động trong ngày mà không cần phải dành thời gian cho một buổi tập luyện đầy đủ.

Khi nào cần đi gặp bác sĩ?

Nếu chế độ ăn và tập thể dục không có tác dụng mong muốn đối với các triệu chứng của bệnh gan nhiễm mỡ, người bệnh nên đi gặp các bác sĩ dinh dưỡng. Các bác sĩ có thể giúp người bệnh xây dựng chế độ ăn một cách đúng đắn hơn. Những người bị bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu có thể mắc kèm các bệnh như đái tháo đường, bệnh tim mạch và huyết áp cao. Những người mắc cả hai loại bệnh gan nhiễm mỡ cũng có thể bị thiểu cơ, khiến họ mất khối lượng cơ.

Hiện tại không có loại thuốc nào được phê duyệt có thể điều trị bệnh gan nhiễm mỡ, nhưng các lựa chọn về chế độ ăn uống và lối sống có thể cải thiện tình trạng này một cách đáng kể.

Hãy đến với Phòng khám chuyên khoa Dinh dưỡng VIAM để được chuyên gia tư vấn chế độ ăn khoa học và sinh hoạt hợp lý để giúp cơ thể luôn khỏe mạnh bạn nhé! Đặt lịch khám TẠI ĐÂY hoặc liên hệ Hotline: 0935.18.3939 / 024.3633.5678

BS. Tùng Duy – Phòng khám chuyên khoa Dinh dưỡng VIAM

Theo Medical News Today