Chắc hẳn các loại thực phẩm như cải xoăn, hạt chia, hay diêm mạch không còn là điều xa lạ với bạn trong những năm trở lại đây vì chúng luôn được tung hô là những “siêu thực phẩm” với khả năng từ giảm cholesterol đến ngăn ngừa ung thư và bạn không thể đợi thêm để được thử các loại thực phẩm này. Tuy nhiên, liệu việc săn đón các “siêu thực phẩm” đang là xu hướng có phải điều đáng để làm?
Mỗi bài báo có thể nhắc đến những loại thực phẩm khác nhau, có nghiên cứu lại nói cà phê tốt cho sức khỏe trong khi nghiên cứu khác lại nói điều ngược lại, gây khó hiểu cho người đọc. Vì vậy, các chuyên gia cho biết điều quan trọng là mỗi người nên có một chế độ và thói quen ăn uống lành mạnh tổng thể thay vì chỉ tập trung vào những loại thực phẩm đang là xu hướng.
Những tiêu đề gây hiểu lầm về thực phẩm lành mạnh
Phần lớn mọi người đều cho rằng các nghiên cứu khoa học đều là các thí nghiệm có kiểm soát trong phòng thí nghiệm và có thể đưa ra kết luận theo hướng nguyên nhân-kết quả. Tuy nhiên, nghiên cứu về con người và thói quen của họ thì không đơn giản như vậy. Hầu hết các nghiên cứu về thực phẩm đều không đưa ra được những bằng chứng mang tính kết luận mà chỉ đưa ra những khả năng dựa trên những quan sát trên một nhóm người.
Những nghiên cứu về thực phẩm chủ yếu dựa trên các nghiên cứu quan sát, có nghĩa là các nhà nghiên cứu sẽ theo dõi một nhóm người (đối tượng nghiên cứu) trong một khoảng thời gian nhất định xem điều gì xảy ra. Những nghiên cứu này cũng thường tìm kiếm câu trả lời cho những điều như: Những người như thế nào sẽ sống lâu hơn? Những ai có khả năng cao bị một số bệnh nhất định? Những ai sẽ hạnh phúc hơn? Từ đó, các nhà khoa học sẽ cố gắng xác định những yếu tố nào trong cuộc sống con người có thể lý giải cho những kết quả nhất định.
Tuy nhiên vấn đề ở đây là những người trong một nhóm người được nghiên cứu có thể có những lối sống rất khác nhau. Ví dụ như có người ngủ nhiều hơn hoặc ít hơn, ăn nhiều hoa quả hơn, tập luyện nhiều hơn, kiếm được nhiều tiền hơn, hoặc khác nhau về chủng tộc hoặc dân tộc. Vì vậy, việc loại ra những thực phẩm riêng lẻ và xác định được tác động của chúng lên sức khỏe của từng cá nhân là điều bất khả thi.
Hơn cả một chế độ ăn
Các chuyên gia khuyên rằng, thay vì chỉ tìm kiếm các loại thực phẩm có lợi cho sức khỏe đang là xu hướng thì nên có một triết lý ăn uống lành mạnh giúp bạn đưa ra những quyết định khi bạn lên kế hoạch cho những bữa ăn của mình, khi đi chợ, hoặc khi ăn ở ngoài.
Ví dụ, nếu bạn đang theo chế độ ăn Địa Trung Hải – một chế độ ăn đã cho thấy giúp giảm nguy cơ các bệnh tim mạch – thì nhiều khả năng bạn sẽ đưa ra những quyết định phù hợp với chế độ ăn đó. Bạn sẽ mua nhiều rau quả và cá hơn khi đi chợ, sử dụng dầu oliu khi nấu ăn, hoặc chọn ăn cá hồi thay vì pasta khi đi ăn nhà hàng.
Bên cạnh đó, các chuyên gia cũng khuyên rằng nên bỏ qua sự cường điệu hóa về các loại thực phẩm riêng lẻ và thay vào hãy thử một mô hình ăn uống lành mạnh tổng thể (ví dụ như chế độ ăn Địa Trung Hải nêu trên).
.jpg)
Một chế độ ăn lành mạnh tổng thể sẽ bao gồm nhiều rau củ quả, ngũ cốc nguyên cám, protein nạc (như cá và gà), và các loại chất béo tốt. Các loại thực phẩm chế biến sẵn công nghiệp, thực phẩm đóng hộp không nằm trong một chế độ ăn lành mạnh.
Tất nhiên, thỉnh thoảng bạn vẫn có thể ăn socola đen, uống một cốc cà phê mỗi ngày, hoặc thêm vào chế độ ăn của mình loại dầu tốt cho sức khỏe mà bạn thích, miễn sao tất cả những thực phẩm đó đều nằm trong một chế độ ăn lành mạnh tổng thể.
Phòng khám chuyên khoa Dinh dưỡng VIAM
Theo Johns Hopkins Medicine
