Một bữa ăn cực kỳ ít carb như chế độ ăn ketogenic có vẻ là một lựa chọn thông minh cho những người muốn kiểm soát lượng đường trong máu. Cùng tìm hiểu những ưu và nhược điểm của chế độ ăn keto đối với những người mắc bệnh tiểu đường type 2 tại bài viết dưới đây.

Chế độ ăn kiêng Keto hoạt động như thế nào?

Ban đầu được sử dụng như một chế độ ăn kiêng điều trị cho trẻ em mắc chứng động kinh kháng thuốc, tuy nhiên thời gian gần đây, chế độ ăn keto đã thu hút được sự chú ý của những người muốn giảm cân, kiểm soát lượng đường trong máu và cải thiện chức năng nhận thức.

Thông thường, nguồn nhiên liệu chính của cơ thể là glucose, một loại đường tạo ra khi bạn phân hủy carbohydrate. Khi thiếu hụt glucose, như trường hợp ăn kiêng ketogenic, cơ thể phải tìm các nguồn năng lượng khác. 

Đó là khi ketosis xuất hiện. Ketosis đề cập đến trạng thái trao đổi chất trong đó cơ thể bị thiếu carb do đó phải đốt cháy chất béo để tạo ra một nguồn nhiên liệu mới, được gọi là xeton. Khi không có đủ glucose trong máu để cung cấp cho các quá trình của cơ thể, việc sử dụng xeton để tạo năng lượng đóng vai trò dự phòng. Quá trình tạo ra nhiên liệu dự phòng đó cũng đòi hỏi cơ thể đốt cháy nhiều calo hơn.

Chế độ ăn keto ít carb như thế nào? Trung bình, người lớn (bao gồm cả những người mắc bệnh tiểu đường) có xu hướng nhận được khoảng 45% lượng calo hàng ngày từ carbohydrate, theo một báo cáo đồng thuận vào tháng 4 năm 2019 trong ‌Diabetes Care‌. Với chế độ ăn kiêng tiêu chuẩn 2.000 calo mỗi ngày, con số này tạo ra khoảng 225 gam carbohydrate. Mặt khác, chế độ ăn keto chỉ yêu cầu 5 đến 10 phần trăm tổng lượng calo đến từ carbs, hoặc ít hơn 50 gram carbohydrate mỗi ngày.

Đọc thêm bài viết: Chế độ ăn keto có tốt cho bạn không?

Ưu điểm của Keto đối với người mắc bệnh tiểu đường

1.  Hỗ trợ giảm cân (trong thời gian ngắn)

Kiểm soát cân nặng thường là một dấu hiệu của quản lý bệnh tiểu đường type 2. Theo Hiệp hội Tiểu đường Hoa Kỳ, đối với những người mắc bệnh tiểu đường type 2 và chỉ số khối cơ thể cao, giảm cân vừa phải 5% cũng có thể giúp cải thiện chức năng tuyến tụy và độ nhạy insulin.

Đối với những người muốn giảm cân nhanh chóng, chế độ ăn keto có thể sẽ hiệu quả nếu tuân thủ đúng cách. Khi so sánh với chế độ ăn ít chất béo, chế độ ăn ketogenic nhiều chất béo đã được chứng minh là giúp giảm trọng lượng cơ thể nhiều hơn (cả ở những người mắc và không mắc bệnh tiểu đường type 2), theo một phân tích tổng hợp vào tháng 7 năm 2020 trên ‌Nutrients‌‌.‌

Chế độ ăn keto thường giúp giảm cân trong thời gian ngắn một phần do giảm mức insulin, tăng cảm giác no và có khả năng giảm lượng calo hấp thụ. Lượng calo đốt cháy tăng lên nhờ cơ thể chuyển đổi chất béo và protein thành nhiên liệu. Bên cạnh đó, mức độ thấp hơn của ‘hoocmon đói’ ghrelin cũng có thể góp phần vào tác dụng của chế độ ăn keto đối với cân nặng. Tuy nhiên, mặc dù chế độ ăn keto thường dẫn đến giảm cân, nhưng nó cũng có thể góp phần làm tăng cholesterol, mất nước, sỏi thận và táo bón. Vì vậy, những rủi ro và lợi ích nên được cân nhắc cẩn thận.

2. Keto có thể cải thiện độ nhạy insulin (trong thời gian ngắn)

Giảm cân thường trùng với việc cải thiện độ nhạy insulin, đó là lý do tại sao những người ủng hộ keto khuyến nghị chế độ ăn này cho những người muốn kiểm soát lượng đường trong máu của họ. Một số nghiên cứu cho thấy chế độ ăn keto có thể cải thiện độ nhạy insulin và kiểm soát đường huyết ở những người mắc bệnh tiểu đường type 2, theo một đánh giá có hệ thống vào tháng 4 năm 2022.

Tuy nhiên, liệu những tác động tích cực đó có kéo dài hay không vẫn còn phải xem xét. Một số nghiên cứu cho thấy rằng những cải thiện trong việc kiểm soát lượng đường trong máu từ chế độ ăn rất ít carb có thể giảm đi chỉ sau 3 – 6 tháng, theo một bài báo tháng 5 năm 2018.

Nhược điểm của Keto đối với người mắc bệnh tiểu đường

Các chuyên gia đồng ý rằng những hạn chế của chế độ ăn keto lớn hơn nhiều so với lợi ích tiềm năng của nó. Dưới đây là một vài lý do.

1. Đối với nhiều người, Keto không bền vững

Để một mô hình ăn uống tồn tại, nó cần phải bền vững. Và đối với hầu hết mọi người, chế độ ăn keto không dễ thực hiện lâu dài.

Chế độ ăn ketogenic rất hạn chế, có thể dẫn đến cảm giác thiếu thốn và khiến bạn khó tuân thủ. Keto cũng cực kỳ khó để bắt kịp trong các tình huống xã hội hoặc khi đi ăn bên ngoài. Nhiều bệnh nhân cho biết họ cảm thấy bị cô lập khi tuân theo chế độ này. Không có nhiều nghiên cứu dài hạn về hiệu quả của chế độ ăn ketogenic dành riêng cho những người mắc bệnh tiểu đường type 2. Vì vậy các nghiên cứu chưa thực sự biết liệu nó có an toàn hoặc bền vững trong thời gian dài hay không.

Đọc thêm bài viết: Tiêu chảy do ăn keto

2. Keto thiếu các chất dinh dưỡng quan trọng để kiểm soát bệnh tiểu đường

Với chế độ ăn keto, bạn đang cắt bỏ nhiều loại trái cây, rau, các loại đậu và ngũ cốc nguyên hạt. Đây đều là những nguồn cung cấp chất xơ, vitamin và khoáng chất chính. Chất xơ đóng một vai trò thiết yếu trong việc quản lý bệnh tiểu đường do vai trò của nó trong việc điều chỉnh lượng đường trong máu. Đặc biệt, chất xơ hòa tan có thể làm chậm quá trình hấp thụ glucose trong máu, ngăn ngừa lượng đường trong máu tăng đột biến và giúp giữ chúng ở mức ổn định.

Những người mắc bệnh tiểu đường type 2 có nguy cơ mắc bệnh tim mạch cao hơn rõ rệt. Ăn ít chất xơ có thể làm giảm mức cholesterol tốt HDL, tăng mức cholesterol xấu LDL và có thể làm tăng thêm nguy cơ mắc bệnh tim mạch ở nhóm người bị bệnh tiểu đường type 2  nếu áp dụng trong thời gian dài.

Magiê là một chất dinh dưỡng quan trọng khác chủ yếu được tìm thấy trong thực phẩm nguyên chất như: đậu, gạo và yến mạch, tất cả đều bị hạn chế trong chế độ ăn ketogenic. Magiê đóng một vai trò trong cách thức hoạt động của insulin và ăn thực phẩm giàu magie rất quan trọng để quản lý lượng đường trong máu tốt hơn.

3. Keto có thể làm tăng nguy cơ hạ đường huyết

Hạ đường huyết đề cập đến mức đường huyết thấp ở mức nguy hiểm, có thể gây ra các triệu chứng như: cảm thấy run, đổ mồ hôi, bối rối, chóng mặt, choáng váng hoặc buồn nôn và có thể là nhịp tim không đều hoặc bất tỉnh nếu nghiêm trọng.

Không có gì đáng ngạc nhiên khi các kế hoạch bữa ăn rất ít carb như chế độ ăn keto có nhiều khả năng gây hạ đường huyết. Và những người hạn chế carb đồng thời dùng thuốc để kiểm soát bệnh tiểu đường của họ, đặc biệt là insulin hoặc sulfonylurea thậm chí còn có nguy cơ bị hạ đường huyết cao hơn.

Trước khi bắt đầu chế độ ăn ketogenic, hãy nói chuyện với bác sĩ nội tiết hoặc chuyên gia dinh dưỡng đã đăng ký chuyên về bệnh tiểu đường để thảo luận xem bạn có cần sửa đổi thuốc trong kế hoạch bữa ăn mới này hay không và bằng cách nào.

Một lưu ý đó là mọi người không nên theo chế độ ăn keto lâu dài, kể cả những người mắc bệnh tiểu đường type 2. Bởi những hạn chế của chế độ ăn kiêng có thể lớn hơn bất kỳ lợi ích sức khỏe tiềm năng nào. 

>> Xem thêm:

Chế độ dinh dưỡng cho người mắc bệnh tiểu đường

Bệnh tiểu đường ảnh hưởng đến giấc ngủ như thế nào?

Hãy đến với Phòng khám chuyên khoa Dinh dưỡng VIAM để được chuyên gia tư vấn chế độ ăn khoa học và sinh hoạt hợp lý để giúp cơ thể luôn khỏe mạnh bạn nhé! Đặt lịch khám TẠI ĐÂY hoặc liên hệ Hotline: 0935.18.3939 / 024.3633.5678

Hồng Ngọc – Phòng khám chuyên khoa Dinh dưỡng VIAM

Theo Livestrong