Dấu hiệu nhận biết và cách xử lý khi bị ngộ độc thực phẩm

16/09/2025 -  Kiến thức dinh dưỡng

Ngộ độc thực phẩm là một vấn đề sức khỏe phổ biến, các triệu chứng nhẹ như đau bụng, buồn nôn đến những biến chứng nghiêm trọng như mất nước, tổn thương cơ quan, đặc biệt nguy hiểm với trẻ em, người già và người có hệ miễn dịch yếu. Việc nhận diện sớm các dấu hiệu và xử lý kịp thời là rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe. Bài viết này sẽ tập trung vào dấu hiệu, nguyên nhân, cách sơ cứu và biện pháp phòng ngừa ngộ độc thực phẩm để giúp người đọc ứng phó hiệu quả trong các tình huống khẩn cấp.

Nguyên nhân gây ngộ độc thực phẩm

Ngộ độc thực phẩm xảy ra do thức ăn hoặc nước uống bị ô nhiễm. Các nguyên nhân chính bao gồm:  

  • Vi khuẩn: Phổ biến nhất là SalmonellaE. coli,… thường có trong thực phẩm chưa nấu chín, bảo quản kém hoặc môi trường không vệ sinh. 
  • Virus: Norovirus và Rotavirus có thể lây qua thực phẩm hoặc nước bị nhiễm bẩn.
  • Ký sinh trùng: Amip, ấu trùng sán có thể xâm nhập qua rau sống, nước bẩn, hoặc thực phẩm nhiễm phân.
  • Độc tố tự nhiên: Xuất hiện trong cá nóc, khoai tây mọc mầm, hoặc nấm lạ. Hóa chất: Thuốc bảo vệ thực vật, chất bảo quản, hoặc kim loại nặng có thể làm ô nhiễm thực phẩm trong quá trình sản xuất, chế biến.

Dấu hiệu nhận biết ngộ độc thực phẩm

Ngộ độc thực phẩm thường biểu hiện qua các dấu hiệu ở đường tiêu hóa, xuất hiện trong vài phút đến vài giờ sau khi ăn. Dấu hiệu phổ biến: Đau bụng dữ dội, buồn nôn, nôn mửa, tiêu chảy, có thể kèm sốt hoặc đau đầu.

Nghiêm trọng hơn, ngộ độc thực phẩm gây ra các tình trạng như mất nước (môi khô, khát nước, mắt trũng), tiêu chảy ra máu, rối loạn thần kinh (chóng mặt, nhìn mờ, khó nói), thậm chí co giật, suy hô hấp, trụy tim mạch (đặc biệt với độc tố tự nhiên hoặc hóa chất độc hại).

Việc nhận biết sớm các dấu hiệu này rất quan trọng để can thiệp kịp thời. Những đối tượng như trẻ nhỏ, người già, phụ nữ mang thai, hoặc người có bệnh mãn tính thường dễ bị tổn thương nghiêm trọng hơn, cần được theo dõi chặt chẽ. 

Đọc thêm tại:  Cách để nhận biết và điều trị ngộ độc

Cách xử lý ngộ độc thực phẩm tại nhà và điều trị y tế

Khi phát hiện dấu hiệu ngộ độc, việc đầu tiên là kích thích nôn bằng nước muối loãng, nước ấm hoặc kích thích họng để loại bỏ độc tố. Tuy nhiên, cần cẩn trọng và không áp dụng cho người hôn mê hoặc trẻ nhỏ. Sau đó, quan trọng là bù nước và điện giải bằng oresol, nước lọc, nước gạo rang, trà bạc hà, hoặc nước gừng ấm. Bổ sung men vi sinh cũng giúp cân bằng đường ruột. Người bệnh nên nghỉ ngơi hoàn toàn và ăn các thực phẩm nhạt như chuối, khoai tây luộc để giảm áp lực cho hệ tiêu hóa.

Trong các trường hợp nghiêm trọng như nôn ra máu, tiêu chảy kéo dài hơn 3 ngày, hoặc mất nước nghiêm trọng, cần nhanh chóng đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế. Việc giữ lại mẫu thực phẩm nghi ngờ hoặc chất nôn sẽ hỗ trợ chẩn đoán và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.

Về điều trị y tế, các bác sĩ có thể sử dụng than hoạt tính để ngăn hấp thụ độc tố, kháng sinh nếu ngộ độc do vi khuẩn, và truyền dịch để bù nước. Trong trường hợp nặng, có thể cần máy thở hoặc liệu pháp oxy cao áp. Việc chẩn đoán chính xác nguyên nhân thông qua xét nghiệm là rất quan trọng để đưa ra phác đồ điều trị hiệu quả và ngăn ngừa biến chứng lâu dài  như suy gan, suy thận, hoặc tổn thương thần kinh.

Phòng ngừa ngộ độc thực phẩm

Để phòng ngừa ngộ độc thực phẩm, điều quan trọng là phải đảm bảo an toàn từ khâu chọn và bảo quản đến chế biến thực phẩm.

Lựa chọn và bảo quản: Chọn thực phẩm tươi, rõ nguồn gốc, tránh đồ ôi thiu, hết hạn. Bảo quản thực phẩm ở nhiệt độ thích hợp (ngăn mát dưới 5°C, ngăn đá từ -15°C đến -18°C) và không để thức ăn đã chế biến ở ngoài quá 2 giờ.

Chế biến: Luôn rửa tay, dụng cụ sạch sẽ và tránh dùng chung dụng cụ cho thực phẩm sống và chín. Tuân thủ nguyên tắc “ăn chín, uống sôi”, đặc biệt với thịt, trứng, hải sản. Hạn chế ăn uống ở nơi không đảm bảo vệ sinh và thường xuyên kiểm tra, loại bỏ thực phẩm cũ trong tủ lạnh.

Đọc thêm tại:   Cách xử trí ngộ độc thực phẩm

Kết luận

Ngộ độc thực phẩm là một tình trạng nguy hiểm nhưng có thể phòng tránh và xử lý hiệu quả nếu được nhận biết sớm. Các dấu hiệu như đau bụng, nôn mửa, tiêu chảy cần được chú ý, đặc biệt ở những người có sức đề kháng yếu. Việc sơ cứu đúng cách tại nhà, bao gồm gây nôn, bù nước, và nghỉ ngơi, có thể giúp giảm nhẹ triệu chứng.

Tuy nhiên, trong các trường hợp nghiêm trọng, cần đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế ngay lập tức. Bằng cách thực hiện các biện pháp phòng ngừa như bảo quản thực phẩm đúng cách, giữ vệ sinh khi chế biến, và lựa chọn thực phẩm an toàn, bạn có thể giảm thiểu nguy cơ ngộ độc thực phẩm, bảo vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình.

Phòng khám chuyên khoa Dinh dưỡng VIAM (VIAM Clinic) thuộc Viện Y học ứng dụng Việt Nam tư vấn, cung cấp chế độ dinh dưỡng cá thể dành cho những người đang điều trị các bệnh mạn tính, trẻ nhẹ cân, suy dinh dưỡng, trẻ thừa cân béo phì, phụ nữ mang thai và cho con bú,… Hãy liên hệ với VIAM Clinic nếu bạn muốn có chế độ dinh dưỡng hỗ trợ điều trị và cải thiện sức khỏe TẠI ĐÂY hoặc Hotline: 0935.18.3939 / 024.3633.5678  

Phòng khám chuyên khoa dinh dưỡng VIAM



| Bình luận

Khách hàng đánh giá

4.8

  • Đặt lịch khám ngay

  • Date Format: DD slash MM slash YYYY